Επιρροή γονέων στις διατροφικές επιλογές παιδιών (Part 2)

Οι γονείς βάση του τρόπου που αλληλεπιδρούν με τα παιδιά τους κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες οι οποίες στηρίζονται πάνω σε ψυχολογικούς παραμέτρους και βάση αυτών των κατηγοριών διαμορφώνονται και οι πρακτικές που χρησιμοποιούν για την σίτιση των παιδιών τους, δηλαδή το τι, πόσο και πότε θα σιτιστούν. Βάση των παραπάνω πληροφοριών υπάρχει ο απολυταρχικός/αυταρχικός γονέας, ο ανεκτικός και ο εξουσιαστικός. Λίγες μελέτες υπάρχουν στις οποίες φαίνεται ότι ο ανεκτικός γονέας παρακολουθεί και επιβάλλει λιγότερο στα παιδιά του σε αντίθεση με τον αυταρχικό γονέα ο οποίος επιβάλλει περισσότερους περιορισμούς και ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο αλλά και πίεση κατανάλωσης φαγητού. Το εξουσιαστικό είδος γονέα φαίνεται το πιο προτιμητέο καθώς τα παιδιά που ζουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον τείνουν να τρώνε πιο υγιεινά και να έχουν ένα υγιές σωματικό βάρος.

Πηγή εικόνας: https://medicalnews.gr/diatrofh-tou-paidiou/

Στο οικογενειακό περιβάλλον οι γονείς αποτελούν πρότυπα και τα άτομα εκείνα που θα διαμορφώσουν την προσωπικότητα των παιδιών στην τρυφερή παιδική ηλικία. Γι’ αυτό το λόγο η ενθάρρυνση από αυτούς για κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων σχετίζεται άμεσα με υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συμπεριφορών όπως η συχνότητα κατανάλωσης γεύματος, η αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών αλλά και η επιλογή πιο υγιεινών τροφίμων. Όσον αφορά το κομμάτι της επιβράβευσης, χρήζει αναγκαιότητας να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον ρόλο του «δώρου» ως ανταμοιβή. Μη υγιεινά τρόφιμα, ενεργειακά πυκνά όταν δίνονται ως ανταμοιβή θα αυξήσουν την αρέσκεια των παιδιών για αυτές τις επιλογές. Όταν οι γονείς υιοθετούν για τους ίδιους μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή τότε φαίνεται ότι η κατανάλωση από τα παιδιά επεξεργασμένων τροφίμων όπως μπισκότα, κέικ, σοκολάτες μειώνεται.

Μετριασμένοι περιορισμοί, δηλαδή μια πιο προσεκτική χρήση των περιορισμών, περιλαμβάνει έναν έλεγχο στην ποσότητα κατανάλωσης πιο ανθυγιεινών τροφίμων χωρίς αυτά να απαγορεύονται δια ροπάλου ενώ το κομμάτι της ενθάρρυνσης και επιδοκιμασίας περιλαμβάνει την προσφορά από τους γονείς περισσότερων υγιεινών επιλογών, σεβόμενοι ότι στο τέλος το παιδί είναι εκείνο που έχει το δικαίωμα να συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία της λήψης αποφάσεων, όσον αφορά το κομμάτι της διατροφής συνεργατικά πάντα με τον γονέα και με την σχετική καθοδήγηση. Από την άλλη μεριά ένας πολύ περιοριστικός τρόπος αντιμετώπισης επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα οδηγώντας το παιδί στην υπερφαγία με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Έρευνα σε 173 εννιάχρονα ισπανόφωνα κορίτσια έδειξε ότι οι μητέρες εκείνων που τους ασκούσαν πίεση για κατανάλωση φαγητού αύξαναν τις πιθανότητες τα κορίτσια αυτά να εμφανίσουν υπερφαγικές ή υπερβολικά επιλεκτικές (picky behavior) συμπεριφορές. Άλλα δεδομένα δείχνουν ότι ο αυστηρός περιορισμός ανθυγιεινών, μη επιθυμητών τροφίμων οδηγεί στην αύξηση της κατανάλωσης αυτών από τα παιδιά ακόμη και αν αυτά δεν διακατέχονται από το αίσθημα της βιολογικής πείνας. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι με τις παραπάνω τακτικές δημιουργείται ένα οικογενειακό περιβάλλον το οποίο δεν είναι υγιές για την διαμόρφωση σωστών και ισορροπημένων διατροφικών επιλογών.

Αντιθέτως ο περιορισμός του fast food αλλά και η μετρίαση του μεγέθους μερίδας των γευμάτων είναι πρακτικές που σχετίζονται με βελτίωση του βάρους αλλά και της κατανάλωσης φαγητού. Επιπλέον ο κανόνας της αποφυγής των τηγανητών γευμάτων βοηθά στην συντήρηση του σωματικού βάρους ενώ ο κανόνας «δεν καταναλώνω φαγητό βλέποντας τηλεόραση» φάνηκε επίσης να είναι αποτελεσματικός, διότι κατά την παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων τα παιδιά τείνουν να χάνουν την συνειδητότητα στο κομμάτι της διατροφής, καθώς όχι μόνο δεν καταλαβαίνουν πόσο τρώνε αλλά παρατείνεται και ο χρόνος διάρκειας του γεύματος. Τελειώνοντας αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες που δείχνουν ότι παιδιά που γευματίζουν βλέποντας τηλεόραση τείνουν να καταναλώνουν λιγότερα φρούτα, λαχανικά και σιτηρά και περισσότερα αναψυκτικά και προϊόντα πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά.

Βιβλιογραφία – Πηγές: 

Mahmood, L. et al. (2021) ‘The influence of parental dietary behaviors and practices on children’s eating habits’, Nutrients, 13(4), p. 1138. doi:10.3390/nu13041138.

Ιάσονας Κακαγής
Αρθρογράφος
Επιστήμονας Τροφίμων, Φοιτητής Διαιτολογίας, Personal Trainer

Διαβάστε περισσότερα για τον Ιάσονα Κακαγή εδώ.