ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΣΩΜΑ & ΥΓΕΙΑ

Επίδραση διαφημίσεων στην κατανάλωση δημητριακών με ζάχαρη

Στην Αμερική η βιομηχανία παραγωγής δημητριακών αποτελεί την δεύτερη σε σειρά βιομηχανία που χρησιμοποιεί την διαφήμιση ως μέσο προβολής στην ηλικιακή ομάδα των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Το κόστος αυτών των διαφημίσεων ανέρχεται στα 273 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Τα δημητριακά εκείνα που προβάλλονται περισσότερο φαίνεται ότι είναι εκείνα που είναι υποβαθμισμένης θρεπτικής αξίας κυρίως γιατί περιέχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό προστιθέμενα σάκχαρα. Σύμφωνα με το κέντρο Rudd της Αμερικής για την πολιτική των τροφίμων για την παχυσαρκία, τα δημητριακά εκείνα που προορίζονται για κατανάλωση από τα παιδιά περιέχουν έως και 57% περισσότερη ζάχαρη από ότι εκείνα που προορίζονται για κατανάλωση από ενήλικες. Σε μία άλλη ανάλυση σύστασης των δημητριακών βρέθηκε ότι τουλάχιστον το 78% των δημητριακών που καταναλώνουν παιδιά περιέχει πάνω από δύο κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη ανά μερίδα.

Coloful Fruit Cereal Loops in a Bowl | Πηγή εικόνας: iStock

Η διαφήμιση αποτελεί το βασικό εκείνο μέσο κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιείται από παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα παιδιά στην Αμερική βλέπουν καθημερινά εκατοντάδες διαφημίσεις δημητριακών. Βάση δεδομένων του 2013 από παιδικές διαφημίσεις φάνηκε ότι διαφημίσεις σχετικές με τα έτοιμα για βρώση δημητριακά κάλυπταν έως και το 1/3 των συνολικών διαφημίσεων.

Έχει φανεί ότι η προβολή τέτοιων διαφημίσεων είναι συνυφασμένη με την αγορά των προβαλλόμενων προϊόντων από τους γονείς. Σχετική μελέτη έχει δείξει ότι η ζήτηση και η αρέσκεια τέτοιων προϊόντων από τα παιδιά μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 13 φορές με την χρήση διαφημίσεων συγκριτικά με το να μην διαφημίζονταν τα προϊόντα αυτά. Η διαφήμιση και το μάρκετινγκ γύρω από προϊόντα υψηλά σε λίπος και ζάχαρη έχει χαρακτηριστεί ως παράγοντας υψηλού κινδύνου για την παιδική παχυσαρκία. Αυτό αιτιολογείται από το γεγονός ότι αυτό που προβάλλεται ασκεί στα παιδιά επιρροή και κατά συνέπεια επηρεάζει και πολλές φορές καθορίζει τις διατροφικές προτιμήσεις αλλά και τις απαιτήσεις τους.

Την περίοδο 2013- 2014 υπό την καθοδήγηση ερευνητών έλαβε χώρα μελέτη στην οποία προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν γονείς συμπληρώνοντας ερωτηματολόγια σχετικά με την χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης από τα παιδιά και το αντίκτυπο αυτών στις διατροφικές τους επιλογές. Οι γονείς θα έπρεπε να έχουν παιδιά ηλικίας 3-5 ετών για να γίνουν δεκτοί στην μελέτη. Επιπλέον έπρεπε να γνωρίζουν αγγλικά ή ισπανικά. Το τελικό δείγμα περιλάμβανε 548 γονείς ενώ οι τομείς που εξετάστηκαν ήταν η κατανάλωση δημητριακών πρωϊνού υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη αλλά και η έκθεση των παιδιών σε διαφημίσεις προώθησης δημητριακών πρωϊνού υψηλών σε ζάχαρη. Στην μελέτη αυτή συμμετείχαν και τα παιδιά κάνοντας μια συνεδρία με έναν ερευνητή και απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικές με τους τομείς που μελετήθηκαν. Τέλος συγκεντρώθηκαν και δημογραφικά δεδομένα (φύλλο/ηλικία παιδιού, μορφωτικό επίπεδο γονέα, οικογενειακό εισόδημα).

Αποτελέσματα Μελέτης

  • 52.5 % των γονέων είχαν ετήσιο εισόδημα 50000$ ενώ ο 48.5% αυτών είχαν μορφωτικό επίπεδο λυκείου ή και κατώτερο

  • Τα παιδιά πέρασαν κατά μέσω όρο 21.5 ώρες εβδομαδιαίως χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και περίπου οι μισές ώρες από αυτές ανήκαν αποκλειστικά στην χρήση της τηλεόρασης

  • Κατά την διάρκεια των 7 ημερών που διήρκεσε η μελέτη τα παιδικά κανάλια πρόβαλλαν κατά μέσο όρο 2-3 διαφημίσεις ανά ώρα σχετικές με τα δημητριακά υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη

  • Η ποσότητα των παραπάνω διαφημίσεων που τα παιδιά παρακολούθησαν σχετίστηκε θετικά με τις συνολικές ώρες που είδαν τηλεόραση

  • 57% των παιδιών είχε φάει δημητριακά πρωινού τις τελευταίες 7 ημέρες

  • 30.7% των παιδιών έφαγε δημητριακά έστω και μίας από τις προβαλλόμενες εταιρείες

  • 15.7% των παιδιών έφαγαν από δύο διαφορετικά brand δημητριακών

  • 10.6% των παιδιών έφαγαν από 3 διαφορετικά brand δημητριακών

  • Το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο των γονιών και το υψηλό οικογενειακό εισόδημα σχετίζονται με χαμηλότερη κατανάλωση δημητριακών υψηλών σε ζάχαρη από τα παιδιά

  • Τα παιδιά κατανάλωσαν 14% περισσότερα δημητριακά για κάθε 10 διαφημίσεις, σχετικές με αυτά, που παρακολούθησαν τις 7 ημέρες που διεξήχθη η έρευνα

  • Εκτός από το οικογενειακό εισόδημα η ηλικία των παιδιών ήταν επίσης παράγοντας πρόβλεψης όσον αφορά τον αριθμό των δημητριακών που καταναλώθηκαν από τα παιδιά

Ποικιλία δημητριακών με ζάχαρη | Πηγή εικόνας: iStock

Εν κατακλείδι, το πρωινό είναι ένα από τα σημαντικότερα γεύματα για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας διότι βοηθά στην βελτίωση της γνωστικής τους λειτουργίας, στην πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και σε χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος. Τα δημητριακά αποτελούν μία από τις πιο δημοφιλείς επιλογές πρωινού των παιδιών. Η προσθήκη ζάχαρης ενθαρρύνει την κατανάλωσή τους που συνεπάγεται και την πρόσληψη άλλων απαραίτητων θρεπτικών συστατικών που προστίθενται σε αυτά. Ωστόσο έχει φανεί ότι η κατανάλωση δημητριακών χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη μπορεί να τα βοηθήσει να καταναλώνουν τρόφιμα και από άλλες συνιστώμενες ομάδες τροφίμων όπως για παράδειγμα φρούτα.

Η παραπάνω μελέτη καταδεικνύει την θετική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης δημητριακών πρωινού υψηλών σε ζάχαρη και της έκθεσης των παιδιών σε διαφημίσεις που προωθούν τις συγκεκριμένες εταιρείες δημητριακών. Τέτοιες μελέτες είναι χρήσιμες να γίνονται διότι αποτελούν τρόπους ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης των αρχών διατήρησης της δημόσιας υγείας έτσι ώστε να γίνονται προσπάθειες μείωσης και περιορισμού του μάρκετινγκ των προϊόντων αυτών.

Βιβλιογραφία – Πηγές:

Longacre MR, Drake KM, Titus LJ, Harris J, Cleveland LP, Langeloh G, Hendricks K, Dalton MA. Child-targeted TV advertising and preschoolers’ consumption of high-sugar breakfast cereals. Appetite. 2017 Jan 1;108:295-302. doi: 10.1016/j.appet.2016.10.014. Epub 2016 Oct 14. PMID: 27746213; PMCID: PMC6585950



Ιάσονας Κακαγής
Αρθρογράφος
Επιστήμονας Τροφίμων, Φοιτητής Διαιτολογίας, Personal Trainer

Διαβάστε περισσότερα για τον Ιάσονα Κακαγή εδώ.