ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Η παιδική ζωγραφιά

Αναλύοντας την παιδική ζωγραφιά…

Η παιδική ζωγραφιά, είναι ένα εργαλείο που μας μαρτυράει πολλά για την ψυχική, γνωστική κατάσταση του παιδιού, αλλά και στοιχεία τα οποία εκείνο δε μπορεί να εκφράσει με λεκτικό τρόπο.

Για το παιδί, η ζωγραφία αποτελεί τη βασική επιλογή του για να αναπτύξει τη φαντασία του, να εκφράσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του με ένα δημιουργικό τρόπο.

Πηγή εικόνας: https://yourelc.com.au/why-drawing-good-for-child/

Τι κοιτάμε, λοιπόν, σε μια παιδική ζωγραφιά; Παρακάτω θα αναφερθούμε επιγραμματικά στα βασικά σημεία.

Α. Θέση της ζωγραφιάς στο χαρτί

  • Στο κέντρο: Το παιδί αισθάνεται ασφάλεια και σταθερότητα. Η επιμονή όμως του παιδιού να ζωγραφίζει ακριβώς στο κέντρο, ίσως να υποδηλώνει ανασφάλεια.

  • Στα αριστερά: Συνδέεται με τη μητέρα και με τα βιώματα του παιδιού.

  • Στα δεξιά: Συνδέεται με τον πατέρα και με σκέψεις του παιδιού για το μέλλον.

  • Χαμηλά στο χαρτί: Αποτελεί ένδειξη φόβου και ανασφάλειας.

  • Ψηλά στο χαρτί: Αποτελεί ένδειξη φαντασίας και φιλοδοξίας για το μέλλον.

Β. Ποιότητα γραμμής στη ζωγραφία

  • Οι έντονες και μικρές γραμμές με γρήγορες κινήσεις του μαρκαδόρου υποδηλώνουν άγχος, θυμό και ανάγκη για εκτόνωση.

  • Απο την άλλη, αχνές γραμμές υποδηλώνουν τάσεις μειονεξίας, νωθρότητας, διαστακτικότητας και ανασφάλειας. Πιθανόν το παιδί να βιώνει πολλές απογορεύσεις.

  • Το συχνό σβήσιμο αποτελεί ένδειξη ανασφάλειας, άγχους και διστακτικότητας.

Γ. Μέγεθος σχεδίου

  • Πολύ μικρά σχέδια δείχνουν άγχος, ντροπαλότητα.

  • Αντίθετα, υπερβολικά μεγάλα σχέδια που καλύπτουν σχεδόν ολόκληρη την επιφάνεια πάνω στην οποία ζωγραφίζει το παίδι, πιθανόν να υποδηλώνουν συναισθηματικά ζητήματα, τα οποία χρειάζεται να διερευνήσουμε.

Δ. Το χρώμα

Το χρώμα μπορεί να μας δώσει πολλές ενδείξεις για τη συναισθηματική κατάσταση και τη διάθεση του παιδιού. Βέβαια, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η επιλογή των χρωματών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το φύλο και η ηλικία.Όσο μεγαλώνει ένα παιδί τείνει να εμπλουτίζει τις ζωγραφίες του με όλο και περισσότερα χρώματα. Ας δούμε παρακάτω τι συναισθήματα και διαθέσεις υποδηλώνονται με τη χρήση συγκεκριμένων χρωμάτων.

Πηγή εικόνας: https://susansorensen.blogspot.com/2010/

  • Μαύρο: Υποδηλώνει επιφύλαξη και σεμνότητα. Όταν αποτελεί το κυρίαρχο χρώμα στη ζωγραφία χρειάζεται να εστιάσουμε στη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού.

  • Γκρί: Υποδηλώνει αδιαφορία και τάση για εσωστρέφεια.

  • Κόκκινο: Σχετίζεται με τη ζωντάνια, την ενέργεια και το θάρρος. Όταν κυριαρχεί, ίσως να υποδηλώνει τάση για επιθετικότητα και θυμό.

  • Ροζ: Είναι το χρώμα της αγάπης και της τρυφερότητας. Όταν κυριαρχεί στη ζωγραφία ίσως να υποδηλώνει την τάση του παιδιού να αποφεύγει την πραγματικότητα.

  • Μωβ: Πιθανόν να δηλώνει ανησυχία, σεμνότητα και θλίψη. Όταν κυριαρχεί στο σχέδιο ίσως να παραπέμεπει σε ένα παιδί που χρειάστηκε να ωριμάσει γρηγορότερα λόγω απαιτητικών για εκείνο συνθηκών.

  • Κίτρινο: Δηλώνει ενέργεια, δυναμισμό και εξωστρέφεια. Όταν κυριαρχεί ίσως να υποδηλώνει εντάσεις μέσα στην οικογένεια.

  • Πορτοκαλί: Είναι το χρώμα της αισιοδοξίας και της χαράς. Εκφράζει ένα παιδί συναισθηματικό, κοινωνικό με θερμή συμπεριφορά. Η κυριαρχία του στη ζωγραφιά δεν παραπέμεπει σε κάποιο χαρακτηριστικό που χρειάζεται να διερευνήσουμε.

  • Μπλε: Υποδηλώνει ηρεμία και γαλήνη. Όταν κυριαρχεί στη ζωγραφία υποδηλώνει ισχυρό αυτοέλεγχο.

  • Πράσινο: Σχετίζεται με ηρεμία, ανάπαυση και ελπίδα. Όταν κυριαρχεί στο σχέδιο υποδηλώνει αναστολή και αποφευκτική συμπεριφορά.

  • Καφέ: Είναι χρώμα της σοβαρότητας και αυστηρότητας. Όταν κυριαρχεί πιθανόν το παιδί να έχει υπερβολικό αυτοέλεγχο και να έχει βάρος πολλών ευθυνών.

Κλείνοντας, σημαντικό είναι να έχουμε υπόψιν μας, ότι ολα τα παραπάνω αποτελούν μόνο ενδείξεις και δεν πρέπει να τα λαμβάνουμε ως απόλυτα στοιχεία που σκιαγραφούν τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του παιδιού. Η ζωγραφιά αποτελεί ένα συμπληρωματικό εργαλείο και δε μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα. Σκοπός, λοιπόν, είναι να ευαισθητοποιηθούμε και να γίνουμε περισσότερο ενεργητικοί στην ανάγνωση της παιδικής ζωγραφιάς χωρίς όμως να καταλήγουμε σε συμπεράσματα για τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του παιδιού.

Βιβλιογραφία – Πηγές:

Γκαγκάρας, Χ. (2020, September 12). “ΠΑΙΔΙΚΟ ΙΧΝΟΓΡΑΦΗΜΑ (ζωγραφιά)” Τι είναι;

Πώς αξιολογείται; Μας δίνει στοιχεία για το παιδί μας; Κέντρο Ειδικών Θεραπειών, https://psychagogein.gr

Σωζόπουλος, Χ. (n.d.). Τι αποκαλύπτουν τα χρώματα που επιλέγει το παιδί σας στις
ζωγραφιές, για την ψυχολογία του. https://www.infokids.gr/ti-apokalyptoun-ta-xromata-pou-epileg/

Deguara, J., & Nutbrown, C. (2017). Signs, symbols and schemas: understanding meaning in a child’s
drawings. International Journal of Early Years Education, 26(1), 4–23. https://doi.org/10.1080/09669760.2017.1369398


Κατερίνα Πέρρυ
Αρθρογράφος
Φοιτήτρια Ψυχολογίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο),
Πτυχιούχος Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών μέσων (ΠΑΔΑ)

Διαβάστε περισσότερα για την Κατερίνα Πέρρυ εδώ.