Παιχνίδι και αντιμετώπιση παχυσαρκίας

ΠΑΙΧΝΙΔΙ: ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΥΠΕΡΒΑΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως η επιδημία του 21ου αιώνα. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο για τον εντοπισμό και της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας (ΔΜΣ ≥25 kg/ms και ΔΜΣ ≥ 30kg/ms).

Obesity | Πηγή εικόνας: Practice Business

Τόσο το περιβάλλον όσο και τα γενετικά χαρακτηριστικά του ατόμου σχετίζονται άμεσα με την ύπαρξη παχυσαρκίας και υπέρβαρου. Μία ανισορροπία μεταξύ της προσλαμβανόμενης ενέργειας μέσω τροφής και της δαπανώμενης μέσω άσκησης και φυσικής δραστηριότητας φαίνεται ότι αποτελεί την βασική αιτία. Η ανισορροπία αυτή μπορεί να οξυνθεί με την κατανάλωση ενεργειακά πυκνών τροφίμων τα οποία βρίθουν σε σάκχαρα και λιπαρές ύλες ενώ παράλληλα είναι φτωχά σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Η ραγδαία αύξηση της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την εκμηδένιση των αποστάσεων και την χρήση των μέσων μεταφοράς και του αυτοκινήτου είναι παράγοντες που δρουν δυστυχώς επικουρικά στην αύξηση της καθιστικής ζωής. Η παιδική παχυσαρκία είναι ένας παράγοντας που αυξάνει τα ποσοστά θνησιμότητας στην ενήλικη ζωή. Μελέτες υποστηρίζουν ότι η άσκηση μέσα από το παιχνίδι είναι ένα πολύ βασικό στοιχείο που χρήζει αναγκαιότητας να εντάσσεται στα προγράμματα απώλειας βάρους καθώς προσφέρει όφελος στο μεταβολικό προφίλ ενώ πολλοί ειδικοί αλλά και μελέτες υποστηρίζουν ότι ο συνδυασμός σωστής διατροφής και άσκησης είναι καλύτερος σε σχέση με την άσκηση ή την διατροφή από μόνες τους.

Playing outside | Πηγή εικόνας:
Sanford Health News

Ωστόσο, η ιδανική ποσότητα άσκησης που απαιτείται για να επιτύχουμε απώλεια βάρους δεν υπάρχει και έχουν προταθεί πολλές διαφορετικές συστάσεις. Βάσει ACSM (American College of Sports Medicine) και κέντρων ελέγχου και πρόληψης ασθενειών προτείνουν 150 λεπτά/εβδομάδα ή αλλιώς 30 λεπτά /ημέρα άσκηση μέτριας έντασης για την βελτίωση της υγείας. Ο ΠΟΥ προτείνει 60 λεπτά/ημέρα μέτριας προς έντονης άσκησης.

Η Kids-Play αποτελεί μία τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που πραγματοποιήθηκε το 2017 στην Ισπανία στην οποία κλήθηκαν να συμμετάσχουν 521 παιδιά τα οποία ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και έπρεπε να πληρούν κάποια κριτήρια. Από τα 521 παιδιά μόνο τα 108 πληρούσαν τα κριτήρια που τέθηκαν, πέντε εκ των οποίων αποχώρησαν οικειοθελώς διότι δεν τους ενδιέφερε να συμμετέχουν στην συγκεκριμένη μελέτη. Τα μισά άτομα αποτέλεσαν το δείγμα ελέγχου και τα υπόλοιπα το δείγμα στο οποίο έγινε η παρέμβαση. Τα κορίτσια ήταν 46 ενώ τα αγόρια 52 σε αριθμό. Η μέση ηλικία των παιδιών ήταν στα 10 έτη, το μέσο ύψος 1.50 μ και το μέσο βάρος στα 66 κιλά. Το δείγμα ελέγχου έκανε άσκηση κατά μέσο όρο 37 λεπτά/ ημέρα ενώ το δείγμα παρέμβασης περίπου 81 λεπτά/ημέρα. Η άσκηση ήταν μέτριας προς υψηλής έντασης , MVPA (moderate vigorous physical activity). Οι δραστηριότητες που λάμβαναν μέρος τα παιδιά στηρίζονταν κατά βάση στον αερόβιο μηχανισμό. Κάθε μισή ώρα γινόταν διάλειμμα 5 λεπτών για ενυδάτωση. Τα παιχνίδια δεν είχαν ανταγωνιστικό χαρακτήρα και ήταν κυρίως αθλοπαιδιές ή δημοφιλή αθλήματα αερόβιας φύσης. Τις πρώτες εβδομάδες υπήρχε υπεύθυνος που όριζε τις δραστηριότητες που θα έκαναν τα παιδιά ενώ στην συνέχεια αφήνονταν να αποφασίσουν μόνα τους να διαλέξουν τα παιχνίδια που ήθελαν να παίξουν. Υπήρχε σύστημα τόσο για την αξιολόγηση της φυσικής δραστηριότητας όσο και μηχάνημα προσδιορισμού της σύστασης του σώματος. Τα βήματα που έκαναν τα παιδιά ήταν κατά μέσο όρο 13395/ημέρα έναντι 8601/ημέρα που έκανε το δείγμα ελέγχου. Τα άτομα στα οποία έγινε λάμβαναν και διατροφική παρέμβαση ενώ στο δείγμα ελέγχου δίνονταν απλά κάποιες διατροφικές συμβουλές. Με το πέρας της παρέμβασης, δηλαδή μετά την παρέλευση 9 μηνών, το ποσοστό λίπους των παιδιών από μέσο όρο 41.66% μειώθηκε σε 38.85%. Ο ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος) μειώθηκε λίγο αλλά σημαντικά στα παιδιά της παρέμβασης αλλά το παράξενο ήταν ότι στο δείγμα ελέγχου αυξήθηκε.

Συνοψίζοντας μια παρέμβαση που συνδυάζει τόσο διατροφική καθοδήγηση όσο και άσκηση που δεν έχει ανταγωνιστικό χαρακτήρα φαίνεται ότι είναι πιο αποτελεσματική για την μείωση του βάρους σε παιδιά με παχυσαρκία ή υπερβαρότητα. Συνήθως τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία ντρέπονται να κάνουν άσκηση ή να ασχοληθούν με ένα άθλημα λόγω του μπούλινκ που μπορεί να δέχονται από συνομηλίκους. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να ενθαρρύνονται τα παιδιά τόσο από τους δασκάλους όσο και από τους ειδικούς άσκησης και τους διαιτολόγους για να υιοθετούν υγιεινές συμπεριφορές.

Τα εκπαιδευτικά εργαστήρια στα οποία συμμετείχαν οι γονείς, ανέδειξαν προβλήματα που σχετίζονται με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία ενώ παράλληλα δόθηκαν συμβουλές σχετικά με την καλή διατροφή και τις υγιεινές συνήθειες. Ωστόσο, οι περισσότεροι γονείς δεν κατάλαβαν ότι το υπερβολικό βάρος είναι μια αλλαγή που προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας, όχι μόνο στο μέλλον αλλά και στο παρόν. Αυτή η μακροπρόθεσμη δέσμευση είναι απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο της επαναπρόσληψης του βάρους.

Βιβλιογραφία – Πηγές: 

Sánchez-López AM, Menor-Rodríguez MJ, Sánchez-García JC, Aguilar-Cordero MJ. Play as a Method to Reduce Overweight and Obesity in Children: An RCT. Int J Environ Res Public Health. 2020 Jan 3;17(1):346. doi: 10.3390/ijerph17010346. PMID: 31947884; PMCID: PMC6981949.

Ιάσονας Κακαγής
Αρθρογράφος
Επιστήμονας Τροφίμων, Φοιτητής Διαιτολογίας, Personal Trainer

Διαβάστε περισσότερα για τον Ιάσονα Κακαγή εδώ.