Αρκετές φορές στο κοντινό παρελθόν, γινόμασταν μάρτυρες στιγμών που οι γονείς προέτρεπαν τα παιδάκια τους να δείξουν ευγένεια και αγάπη κάνοντας μια αγκαλιά και δίνοντας ένα φιλί σε κάποιον αγαπημένο που συναντούσαμε. Όμως μετά την περίοδο που διανύσαμε και διανύουμε, πολλοί από εμάς «αναγκαστήκαμε» – και τα καταφέραμε σε σημαντικό βαθμό – να γίνουμε πιο ευρηματικοί όσον αφορά τους τρόπους εκδήλωσης των ένθερμων συναισθημάτων μας, έχοντας τον έλεγχο του σώματός μας και βιώνοντας μια ευχάριστη άνεση. Βρήκαμε και λέξεις να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας ή νέες συμπεριφορές που δεν συμπεριλάμβαναν την σωματική επαφή. Στην περίπτωση των παιδιών εμείς είμαστε το παράδειγμα.

Οι μελέτες λένε ότι η ποιότητα της κρίσης των παιδιών μπορεί να εξαρτάται από το αν αναλύουν μια κοινωνική κατάσταση από απόσταση ή αν το ζουν εκείνη την ώρα. Όταν τα παιδιά σκέφτονται μια κατάσταση από απόσταση έχουν την τάση να σκέφτονται όπως οι ενήλικες. Αλλά όταν είναι με τους συνομήλικούς τους και θέλουν την κοινωνική αποδοχή, η «θεωρητική θέση» μπορεί να νικηθεί από την αυθόρμητη ανάγκη τους να ακολουθήσουν το κλίμα , ακόμα κι αν εμπεριέχει συμπεριφορά που ξέρουν ότι είναι προβληματική. Ένα παιδί υπόσχεται να αποφύγει την σωματική εγγύτητα προκειμένου να δει τον φίλο του που τόσο του λείπει αλλά δεν ξέρει αν μπορεί να το τηρήσει την καίρια στιγμή. Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι έχουν την τάση να λένε – και αληθινά να εννοούν – ένα πράγμα όταν μιλούν με ενήλικες αλλά να κάνουν κάτι άλλο όταν βρίσκονται με τους συνομήλικους τους.

Με αφορμή το άνοιγμα των σχολείων μπορούμε να τους δώσουμε επιλογές για το πώς να χαιρετίσουν ή να αποχαιρετίσουν. Νομίζω ότι είναι και μια καλή ευκαιρία να τους διδάξουμε και ένα κοινωνικό μάθημα . Ότι δεν πρέπει ποτέ να κάνουν κάτι που να τους κάνει να νοιώθουν ανασφαλείς, ακόμα κι αν μοιάζει να φέρνει σε δύσκολη θέση ή να πληγώνει τα συναισθήματα του άλλου. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για το σώμα του και αυτό πρέπει να το θυμόμαστε και να το σεβόμαστε.

Και μπορεί άλλοτε να τα παροτρύναμε για αγκαλιές και φιλιά και να βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την δυσανασχέτηση και αντίστασή τους. Αλλά τώρα μπορούμε να σκεφτούμε και για έναν επιπλέον λόγο σωματικής ασφάλειας ότι υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι να εκφράσουμε την αγάπη μας. Και μπορεί ένας διαφορετικός του συνηθισμένου χαιρετισμός – χωρίς αγκαλιά, φιλί ή χειραψία – να τα παραξένευε τώρα όμως μπορούμε να βρούμε έναν ας το πούμε πιο cool τρόπο γιατί σχεδόν επιβάλλεται. Δείξτε τους ότι μπορεί να ξέραμε αυτό τον τρόπο αλλά υπάρχουν κι άλλοι ώστε να ξέρουν κι εκείνα τί να κάνουν όταν αυθόρμητα ένα άλλο παιδάκι απομακρυνθεί μόλις το συναντήσει και δεν το πάρει ως αντιπάθεια. Γιατί μπορεί να τα λέμε αλλά την στιγμή που θα είναι με τους συνομήλικους το αυθόρμητό τους είναι να τρέξουν ο ένας πάνω στον άλλον.

Ένας τέτοιος τρόπος για τα παιδιά που δεν θα τα καταφέρουν να μην έχουν καμία σωματική επαφή και συνήθως δεν είναι σωματικά στοργικά, είναι η γνωστή κλειστή γροθιά. Μπορείτε να το παραδειγματίσετε κάνοντάς το αλλά εμπλουτίζοντάς το και με κάποια άλλη κίνηση και έκφραση προσώπου. Συνήθως αυτός ο χαιρετισμός που μοιάζει λίγο ξενικός, ενθουσιάζει τα παιδιά.

Μπορούν επίσης τα κορίτσια κυρίως – αλλά και τα αγόρια – να υιοθετήσουν την χορευτική κίνηση κάποιου αγαπημένου τους τραγουδιού από ένα videoclip. Δείξτε τους κάτι ανάλογο κι όσο κι αν σας φαίνεται ότι θα μοιάζετε ανόητοι παροτρύνετέ τα να σας δείξουν εκείνα μια φιγούρα που θα αντιγράψετε. Σίγουρα θα γελάσετε και θα δημιουργήσετε μια ωραία μνήμη χρήσιμη για την πρώτη ημέρα στο σχολείο.

Το γνωστό «κύμα» έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο για παιδιά που έχουν μια κοινωνική συστολή και άγχος κυρίως όταν βρίσκονται με παρέες ή ομάδες. Είναι ένας τρόπος να τους δείξετε πώς μπορούν να συμμετέχουν σωματικά με τρόπο οικείο και ασφαλή ιδίως όσα αντιμετωπίζουν με μεγάλη αμηχανία τον χαιρετισμό και τον αποχαιρετισμό ώστε να ενισχύσετε και την κοινωνική δεξιότητά τους. Θα τους βοηθήσει το κύμα ως χαιρετισμός, κανονικόποιώντας τους το ότι δεν θέλουν μεγάλη σωματική επαφή και φυσικά ότι υπάρχουν διάφοροι τρόπο αλληλεπίδρασης.

Αρκετές φορές τα παιδιά βρίσκουν κώδικα ομιλίας. Προτείνετέ τους κώδικα χειραψίας. Μια κρυφή χειραψία ας πούμε. Μέσω αυτής θα καθορίσει το ίδιο τον βαθμό της φυσικής επαφής ενισχύοντας την ίδια στιγμή και το δεσμό μεταξύ του παιδιού και των αγαπημένων συνομηλίκων του.

Είναι σημαντικό να τους προσφέρετε πρακτικές βοήθειες ως μέρος των συμβιβασμών που πρέπει να κάνουν προκειμένου να μπορείτε να μπορούν να συναντούν με ασφάλεια τους φίλους τους. Αλλά προσθέστε μπόλικη ενσυναίσθηση. Δείξτε τους ότι καταλαβαίνετε ότι η ανάγκη τους να αγκαλιάσουν τους φίλους τους μετά από τόσο καιρό που δεν τους έχουν συναντήσει είναι μεγάλη και μακάρι τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Μπορεί όλοι να είμαστε δυσαρεστημένοι με τους περιορισμούς ασφαλείας αλλά θα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε με τις επιλογές που έχουμε.

Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: [email protected]  / [email protected]