Η παιδική ηλικία είναι συνδεδεμένη με την ανεμελιά. Αυτό, όμως, δεν ισχύει πάντα. Σε πολλές περιπτώσεις, παρόλο που συχνά οι γονείς δυσκολεύονται να αντιληφθούν τα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών, η κατάθλιψη είναι μία κατάσταση που απασχολεί το 2-4% των παιδιών.
Η κατάθλιψη μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στα παιδιά και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά του παιδιού και των γονέων του για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Για τη διάγνωση της κατάθλιψης, θα πρέπει να γίνει συνέντευξη του παιδιού χωρίς την παρουσία του γονιού. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης είναι μείζονος σημασίας, αφού κάποιες φορές το πρώτο σύμπτωμα κατάθλιψης ενός παιδιού είναι η απόπειρα αυτοκτονίας.
Πού οφείλεται η παιδική κατάθλιψη
Η παιδική κατάθλιψη ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι γενετικοί, κληρονομικοί, οικογενειακοί και κοινωνικοί παράγοντες. Τα παιδιά με καταθλιπτικούς γονείς έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν κατάθλιψη.
Η παιδική κατάθλιψη διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο του παιδιού. Τα κορίτσια συνήθως παρουσιάζουν απόσυρση, κακή διάθεση, άγχος. Τα αγόρια συνήθως παρουσιάζουν επιθετική, εριστική και αντιδραστική συμπεριφορά.
Ποια είναι τα σημάδια της κατάθλιψης
Βασικό χαρακτηριστικό είναι η δυσφορική διάθεση και η απώλεια της ευχαρίστησης από τη ζωή. Άλλα σημάδια που πρέπει να μας κινητοποιήσουν είναι τα εξής:
• Διαταραχή της όρεξης
• Αϋπνία ή υπερυπνία
• Ψυχοκινητική ανησυχία
• Έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης από τις συνήθεις δραστηριότητες
• Συγκέντρωση και επαναλαμβανόμενες ιδέες
Τα βρέφη μπορεί να παρουσιάσουν ατονία, τάση για επανάληψη των ιδίων δραστηριοτήτων, απάθεια, μείωση χαράς, ανορεξία και αϋπνία. Αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται όταν το παιδί αποχωρίζεται τη μητέρα του για μεγάλο χρονικό διάστημα ή η μητέρα είναι συναισθηματικά απούσα.
Στη σχολική ηλικία, τα πιθανά συμπτώματα είναι συναισθήματα θλίψης, ενοχής, λύπης, αναξιότητας, ντροπής, ευαισθησία στην κριτική των άλλων, απώλεια συγκέντρωσης, νυχτερινή ενούρηση, κόπωση, μειωμένη ενεργητικότητα, σωματικές ενοχλήσεις, κοιλιακά άλγη, ημικρανίες, στομαχόπονους, προβλήματα στη διατροφή και στον ύπνο.
Κατά την εφηβεία τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι: παρατεταμένη θλίψη, έντονη πλήξη, υπερβολική ή αδικαιολόγητη ενοχή, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ψυχοκινητική επιβράδυνση, αναποφασιστικότητα, έλλειψη ενεργητικότητας, διαταραχές στη διατροφή, σωματικές ενοχλήσεις, έλλειψη ενδιαφέροντος, χρήση αλκοόλ ή ουσιών. Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούνται αυτοκτονικές τάσεις ή σωματικές αυτοκαταστροφικές πράξει.
Συμβουλές για τους γονείς
Για τη διάγνωση της κατάθλιψης, θα πρέπει να γίνει συνέντευξη του παιδιού από τον παιδοψυχολόγο χωρίς την παρουσία του γονιού. Η συμβολή των γονιών στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης στην παιδική και εφηβική ηλικία είναι καταλυτική. Οι γονείς θα πρέπει να:
- Εξασφαλίσουν τη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος, ώστε το παιδί να μιλήσει για τα συναισθήματά του.
- Δείχνουν σεβασμό στα συναισθήματα του παιδιού.
- Ακούν προσεκτικά τα προβλήματα του παιδιού.
- Αποφεύγουν την αρνητική κριτική.