Ένα παιδί που φωνάζει, μιλάει άσχημα, πετάει πράγματα, χτυπάει, δαγκώνει, λέει ψέματα, δημιουργεί φασαρίες, κλαίει μέχρι να γίνει το δικό του, κ.λπ., είναι εικόνα γνωστή σε όλους μας. Πρόκειται για εκδηλώσεις επιθετικότητας ενός παιδιού, που συχνά έχουν αποδέκτη κυρίως τη μητέρα του.
Αντιμέτωπη με μία τέτοια κατάσταση, μία μητέρα αναρωτιέται πού οφείλεται αυτή η συμπεριφορά του παιδιού και τι μπορεί να κάνει η ίδια. Η ιδιαίτερη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε μία μητέρα και το παιδί της είναι ένας παράγοντας που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της επιθετικότητας του παιδιού.
Τα συναισθήματα και η συμπεριφορά της μητέρας επηρεάζουν αντίστοιχα αυτά του παιδιού. Αν π.χ., η μητέρα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του παιδιού και δεν ξέρει πώς να αντιδράσει στα συναισθήματά του, το παιδί νιώθει ματαίωση και ακύρωση, με αποτέλεσμα να εκδηλώνει θυμό και επιθετικότητα, εκφράζοντας έτσι την ανάγκη του να επιτύχει κάποιου είδους κοινωνική καταξίωση, να έχει έλεγχο και εξουσία.
Επιπλέον, όπως συμβαίνει με όλες τις συμπεριφορές, το παιδί μαθαίνει την επιθετικότητα μέσα από το περιβάλλον του. Αν δηλαδή, στο σπίτι οι γονείς αντιδρούν με επιθετικό τρόπο, τότε ενισχύουν αυτή τη συμπεριφορά του παιδιού, το οποίο μιμείται τα ξεσπάσματά, την οργή και το θυμό τους.
Το παιδί αντιδρά με επιθετικότητα όταν:
- Ενοχλείται από κάποιον ή κάτι.
- Διεκδικεί κάτι.
- Βλέπει ότι με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να αποκτήσει αυτό που θέλει.
Είναι λογικό για μία μητέρα, να αντιμετωπίζει αυτές τις εκδηλώσεις επιθετικότητας άλλοτε ψύχραιμα και άλλοτε με τιμωρίες. Ωστόσο, η ίδια (και οι δύο γονείς γενικότερα), ενισχύει την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού, όταν:
- Δεν έχει σταθερή συμπεριφορά (τη μία δείχνει ανοχή και την άλλη το τιμωρεί για το ίδιο πράγμα).
- Κάνει συνεχώς παρατηρήσεις.
- Το τιμωρεί με το παραμικρό.
- Είναι πολύ αυστηρή.
- Το υποτιμά.
- Δεν καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες.
Μία μητέρα θα πρέπει να παρατηρεί πότε το παιδί αντιδρά επιθετικά και να του μάθει να τιθασεύει τις εκρήξεις του ως εξής:
- Να το βοηθήσει να αποκτήσει όρια και αυτοέλεγχο.
- Να αποφεύγει τις τιμωρίες και αντ’ αυτού να συζητά μαζί του και να δείχνει κατανόηση.
- Να κατανοεί ότι κατά τη διάρκεια μίας επιθετικής συμπεριφοράς, είναι ανούσιο να προσπαθήσει να του μιλήσει. Αυτό γίνεται μόνο σε φάση ηρεμίας.
- Να του αναθέτει πρωτοβουλίες.
- Να επαινεί τη συνεργατική συμπεριφορά και να αγνοεί τις αρνητικές πράξεις.