Πολλές φορές, σκεφτόμαστε πώς μεγαλώσαμε εμείς κι οι αντιθέσεις με το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σήμερα μοιάζουν τεράστιες. Αναρωτιόμαστε, τότε, τι μπορεί να συμβαίνει και τα παιδιά μας δείχνουν τόσο πιο ευάλωτα απ’ ό,τι ήμασταν εμείς. Είναι ο κόσμος λιγότερο ασφαλής τώρα; Ήμασταν εμείς πιο σκληροτράχηλοι τότε; Ή μήπως γνωρίζουμε περισσότερα απ’ όσα γνώριζαν οι γονείς μας και τα παιδιά περισσότερα απ’ όσα γνωρίζαμε εμείς μικροί;
Όπως συμβαίνει και σήμερα έτσι και όταν ήμασταν παιδιά, μόλις άρχιζαν τα πρώτα κρύα άρχιζαν και οι μύξες, τα βηχαλάκια, οι πονόκοιλοι κλπ. Παρ’ όλ’ αυτά, οι γονείς μας δεν πάθαιναν ταραχή ούτε μας έκοβαν απ’ το σχολείο για πολλές μέρες. Δύο πράγματα μπορούσες να έχεις τότε, είτε γρίπη είτε κρυολόγημα. Άντε, καμιά φορά, να είχε «κρυώσει η κοιλιά» σου. Αλλά και με μύξες ακόμα, ήμασταν στο δρόμο και παίζαμε με τα παιδιά της γειτονιάς.
Όταν είχαμε τις μαύρες μας μάς έδιναν λεφτά για παγωτό
Εκείνα τα χρόνια, οι γονείς δεν έδιναν και τόσο μεγάλη έμφαση στην ψυχολογική κατάσταση, όχι από αδιαφορία, αλλά επειδή δεν είχαν γνώση των κινδύνων που τρομάζουν εμάς σήμερα. Όταν ένα παιδί είχε «τις μαύρες του» θεωρούνταν είτε υπερβολικό είτε φυσιολογικό – κάποιος το είχε μαλώσει, είχε τσακωθεί με έναν φίλο του, δεν του έγινε κάποιο χατίρι κλπ. Μας έδιναν, λοιπόν, λεφτά να πάρουμε παγωτό ή σοκοφρέτα για να το ξεχάσουμε.
Αν ζοριζόμασταν στο σχολείο ήταν επειδή «δεν παίρναμε τα γράμματα»
Όπως είναι φυσικό, οι γονείς μας ήθελαν να τα πηγαίνουμε καλά στο σχολείο και, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν, να σπουδάσουμε κιόλας μια μέρα. Αλλά, αν δυσκολευόμασταν σπάνια πήγαινε ο νους τους στο κακό – δηλαδή, στις μαθησιακές δυσκολίες που χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Η εξήγηση ήταν συνήθως ότι «το παιδί δεν τα παίρνει τα γράμματα» και, απλώς, άλλαζαν τα σχέδια για το μέλλον – αντί για σπουδές θα «μάθαινες μια τέχνη».
Μπορεί η λέξη bullying να μπήκε στο λεξιλόγιό μας σχετικά πρόσφατα, αλλά τα περιστατικά που περιγράφει δεν μας είναι καθόλου ξένα. Όταν ήμασταν παιδιά, τα αθώα πειράγματα στο προαύλιο του σχολείου μπορούσαν πολύ εύκολα να εξελιχθούν σε παρενόχληση και, μάλιστα, μαζική. Για τους μεγάλους, όμως, σπάνια υπήρχε θέμα αφού ήταν κοινώς αποδεκτό ότι έτσι κάνουν τα παιδιά και πως όλα αυτά ξεπερνιούνται με την ηλικία.
Και γενικώς, ό,τι δεν γνωρίζαμε δεν μπορούσε και να μας βλάψει!
Ό,τι δε γνωρίζεις δεν μπορεί να σε βλάψει, λέει ένα ρητό, και ίσως αυτή η άγνοια κινδύνου να είναι που μας προστάτευε κάποτε όλους – γονείς και παιδιά. Οι γονείς μας είχαν το νου τους για μερικά πολύ συγκεκριμένα πράγματα και όλα τ’ άλλα, τα θεωρούσαν είτε ασήμαντα είτε απλώς «περαστικά». Εμείς τα παιδιά, πάλι, προσαρμοζόμασταν απλώς στις υπάρχουσες συνθήκες χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τι μας συμβαίνει τις περισσότερες φορές.
Σήμερα, ως γονείς πια, καταλαβαίνουμε ότι υπήρχαν παιδιά που εσωτερίκευσαν τα προβλήματα και τις στεναχώριες τους με απρόβλεπτες συνέπειες στην ενήλικη ζωή τους και αυτό είναι κάτι που δεν θα θέλαμε για τα παιδιά μας.
Ταυτόχρονα, όμως, καλό είναι να ιεραρχούμε τους κινδύνους για να μην μεταδώσουμε στα παιδιά μια νοοτροπία φόβου και υπερπροστασίας απ’ το κάθε τι και τελικά, απ’ την ίδια τη ζωή.