Το Δάσος Συγγρού είναι ένας φυσικός πνεύμονας στα Βόρεια Προάστια και μία «πράσινη» λύση για όσους αναζητούν έναν προορισμό κοντινό, με χώρους για περπάτημα και ποδήλατο, ανοιχτό σε όλα τα μέλης μιας οικογένειας, αλλά και σε κατοικίδια.
Είναι έκτασης 950 περίπου στρεμμάτων, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους καλυμμένα με χαλέπιο Πεύκη, ενώ αποτελεί το μοναδικό εναπομείναν φυσικό δάσος της ευρύτερης περιοχής και ολοκλήρου του λεκανοπεδίου Αττικής. Προς αποφυγή σύγχυσης, άλλο το ‘Αλσος Συγγρού που βρίσκεται στα Ιλίσια και περιβάλλει το νοσοκομείο «Ανδ. Συγγρός» και άλλο το Κτήμα Συγγρού που βρίσκεται στο Μαρούσι επί της Κηφισίας – αν και τα δύο κληροδοτήματα του ίδιου εθνικού ευεργέτη είναι. Το εν λόγω κτήμα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, οι εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών (γραφεία, αίθουσες διδασκαλίας, θερμοκήπια, καλλιέργειες), το γυμνάσιο και το λύκειο των Αναβρύτων, καθώς και δύο ιστορικά κτίσματα.
Αν έρχεστε οδικώς μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στον χώρο στάθμευσης του Ινστιτούτου που ανοίγει τις καθημερινές για το κοινό μετά τις 2 μ.μ., αν και οι περισσότεροι επισκέπτες χρησιμοποιούν τις μικρές πόρτες που βρίσκονται σε διάφορα σημεία γύρω από το κτήμα.
Εκτυπώστε τον χάρτη από την ιστοσελίδα του σωματείου «Φίλοι του Δάσους Συγγρού» (dasosygrou.gr/ores-episkepseos), για να μπορείτε να ξεναγηθείτε πιο εύκολα. Τα κτίσματα που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του κτήματος είναι σε απόσταση λίγων μέτρων από τον χώρο στάθμευσης. Πρώτα συναντάτε τον διατηρητέο ναό του Αγίου Ανδρέα σε νεογοτθικό ρυθμό που τον κάνει να μοιάζει σχεδόν ψεύτικος και ακριβώς δίπλα την επίσης διατηρητέα Βίλα Συγγρού, εξοχική κατοικία του Ανδρέα Συγγρού και της συζύγου του, Ιφιγένειας.
Μπροστά στα δύο κτίσματα μπορείτε να βγάλετε φωτογραφίες σε 2 λιμνούλες, ενώ κατηφορίζοντας τον ασφαλτόδρομο που οδηγεί στη νοτιοδυτική άκρη του κτήματος θα συναντήσετε δρομείς και ποδηλάτες, αλλά και τα θερμοκήπια του Ινστιτούτου, μελίσσια και έναν ελαιώνα, στο ύψος του οποίου βρίσκεται η πιο γνωστή είσοδος του κτήματος από τη μεριά της Κηφισίας.
Αποφασίστε να «χαθείτε» μέσα στο δάσος σε βατά μονοπάτια βορειοανατολικά σε μία έκταση κάπου 750 στρεμμάτων. Η πανίδα του: χαλέπιος πεύκη, κουκουναριές, αγριελιές, πουρνάρια και σχίνοι. Εκεί κάντε στάση και δημιουργήστε ένα οικογενειακό «πικ-νικ» που θα σας γαληνέψει και θα σας κάνει να ξεχάσετε τους ήχους από την κοντινή Λεωφόρο Κηφισίας. Σε διάφορα σημεία της διαδρομής συνολικά μπορείτε να ξαποστάσετε σε πέτρες, αλλά και να ψάξετε ένα «πέτρινο» θεατράκι που ξεπροβάλλει και που τον παλιό καλό καιρό (πριν την πανδημία) ήταν το εφαλτήριο για μαθητικές και όχι μόνο ερασιτεχνικές πρόβες και παραστάσεις.
Το Δάσος είναι τόσο αυθεντικά «ανέγγιχτο», πράγμα παράξενο γιατί και καθημερινή χρήση υπάρχει των κτισμάτων από το Μουσείο Μελισσοκομίας, τη Σχολή Αναβρύτων και το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών, αλλά και από τους επισκέπτες που το χαίρονται σε καθημερινή βάση. Φυσικά παίζει ρόλο και το σωματείο «Φίλοι του Δάσους Συγγρού» ενός μη κερδοσκοπικού Συλλόγου που ιδρύθηκε το 2003 με σκοπό την προστασία του Δασοκτήματος Συγγρού και γενικότερα την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των βορείων προαστίων της Αττικής. Αποτελείται αποκλειστικά από εθελοντές που μοιράζονται τις αρχές Αγάπης και Σεβασμού για το περιβάλλον και στοχεύουν στην καλλιέργεια ενός τρόπου ζωής, όπου Φύση και Άνθρωπος συνυπάρχουν σε πλήρη Αρμονία.
Σκοποί του Σωματείου Φίλοι του Δάσους Συγγρού
- Η προστασία του κληροδοτήματος Ιφιγένεια Συγγρού και η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των βορείων προαστίων της Αττικής.
- Η διάδοση στον εν γένει τρόπο ζωής των πολιτών της αγάπης και του σεβασμού για το περιβάλλον.
- Η καλλιέργειας ενός πολιτισμένου τρόπου ζωής, αποτελεί βασικό σκοπό του συλλόγου μας.
- Θέλουμε ένα Δάσος Συγγρού – όαση οξυγόνου, γαλήνης και φυσικής απόλαυσης για τον ταλαιπωρημένο κάτοικο του λεκανοπεδίου και τη βιωματική εξοικείωσή του με τη φύση.
- Δημιουργία ολοκληρωμένου χώρου γεωργικής εκπαίδευσης (αίθουσες, εγκαταστάσεις, φυτώρια, θερμοκήπια, βιβλιοθήκη), μέσα σε ένα υπέροχο και καθαρό φυσικό περιβάλλον, τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
- Ένα Δάσος Συγγρού – κόσμημα με μόνες εντός του εγκαταστάσεις το ΙΓΕ, τα σχολεία και μία πρότυπη γεωργική βιβλιοθήκη για όλη την Ελλάδα.
- Ένα Δάσος Συγγρού – πολύτιμο δείγμα αυθεντικού αττικού τοπίου με μόνη εντός του χρήση την γεωργική εκπαίδευση που όρισε η Ιφιγένεια Συγγρού.
Πιο συγκεκριμένα, εντάσσουν στο έργο τους:
- Δημιουργία μίας πρότυπης Γεωργικής Βιβλιοθήκης που θα συνδράμει στην πολιτιστική εξέλιξη του τόπου καθώς θα ενισχύσει τον εκπαιδευτικό ρόλο του κληροδοτήματος.
- Εμπλουτισμός με την δημιουργία νέων χώρων πρασίνου όπως είναι ο Βοτανικός κήπος, τα θερμοκήπια, διατήρηση της φυσικής ομορφιάς του χώρου ( της δασικής έκτασης – των καλλιεργειών – των λιμνών).
- Συστηματική παρακολούθηση της νομοθεσίας που σχετίζεται και επηρεάζει το πράσινο των βορείων προαστίων γενικώς και του Δάσους Συγγρού ειδικώς. Ενημέρωση του κοινού για όλα τα τρέχοντα ζητήματα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
- Παραστάσεις, διαβήματα υποβολή αιτήσεων, υπομνημάτων σε αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες.
- Μέριμνα για την προστασία του τους καλοκαιρινούς μήνες με πυροφύλαξη: πεζοί & με την υδροφόρα μας.
- Συμμετοχή κι ενίσχυση εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Ι.Γ.Ε.
- Συμμετοχή και ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων.
Ιστορικά κτίσματα μέσα στο Κτήμα Συγγρού
Η μεγαλοπρεπής Βίλα Συγγρού, με νεογοτθικά αλλά και κλασικά στοιχεία, κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα σε σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ για λογαριασμό του Ανδρέα Συγγρού. To 2006, και κατόπιν επίμονων αιτημάτων των «Φίλων του Δάσους Συγγρού», η έπαυλη χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και, ανακαινισμένη πλέον, στεγάζει, εκτός από γραφεία, ένα μουσείο μελισσοκομίας με τις πιο σπάνιες και παλιές κυψέλες από όλα τα μέρη της Ελλάδας, καθώς και τη Γεωργική Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών με, μεταξύ άλλων, σπάνια συγγράμματα του 19ου αιώνα. Ο μικρός παρακείμενος ναός του Αγίου Ανδρέα κατασκευάστηκε επίσης σε σχέδια του Τσίλλερ και είναι ο μοναδικός ορθόδοξος νεογοτθικού ρυθμού ναός στην Ελλάδα.
Η εξοχική κατοικία και το κληροδότημα του ζεύγους Συγγρού
Η ιστορία του Κτήματος Συγγρού ξεκινάει πιθανότατα το 1875, όταν ο εθνικός ευεργέτης με το πλούσιο φιλανθρωπικό έργο Ανδρέας Συγγρός (1830-1899) αποφασίζει να αγοράσει την καταπράσινη έκταση από έναν Βρετανό αρχαιολόγο, ο οποίος την κατέχει και πραγματοποιούσε εκεί ανασκαφές. Όνειρο του Συγγρού να χτίσει εκεί την εξοχική του κατοικία, ενδεχομένως ως δώρο για την Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου (1842-1921), την οποία παντρεύτηκε εκείνη τη χρονιά. Με τη βοήθεια του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, το όνειρο έγινε πραγματικότητα και η ανεγερθείσα έπαυλη, με το κτήμα να αποτελεί ουσιαστικά τον περιβάλλοντα χώρο της, πλαισιώθηκε από σειρά εγκαταστάσεων και βοηθητικών κτιρίων, όπως οικίες για τους εργάτες, στάβλους, αμαξοστάσια, ελαιοτριβείο και αλευρόμυλο. Ο Συγγρός αγάπησε πολύ την έπαυλή του και έζησε για μεγάλα διαστήματα εδώ μέχρι τον θάνατό του. Η επίσης δραστήρια και φιλάνθρωπη σύζυγός του, της οποίας σκοπός έγινε η ολοκλήρωση των κοινών τους οραμάτων, συνέχισε να ζει στην έπαυλη μέχρι τον δικό της θάνατο το 1921. Τότε, με βάση τα οριζόμενα στη διαθήκη της, το Κτήμα Συγγρού κληροδοτήθηκε στην Ελληνική Γεωργική Εταιρεία προκειμένου να ιδρυθεί εδώ σχολή κηπουρικής, πτηνοτροφίας, μελισσοκομίας, σηροτροφίας και κτηνοτροφίας με αποστολή την εκπαίδευση «καλών γεωργών και κηπουρών». Το 1991, το δάσος χαρακτηρίστηκε «τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και εύρεσης αρχαιολογικών ευρημάτων» και ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί σε αυτό συστηματική αρχαιολογική έρευνα, τυχαία ευρήματα που έχουν κατά καιρούς έρθει στο φως μαρτυρούν δραστηριότητα στον χώρο αυτό ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Από το 1998 διαχειριστής του Κτήματος είναι το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών που υπάγεται στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Φίλοι τους Δάσος Συγγρού, Μαρούσι
Τηλ.: 2108066319