Για το μέσο παιδί η αφή, η όραση, η ακοή, η γεύση, η μυρωδιά και η σωματική κίνηση αναπτύσσονται και δουλεύουν συντονισμένα, με αποτέλεσμα να αντιδρούν κατάλληλα στα διάφορα ερεθίσματα. Ωστόσο, σε ένα 12 –17% των παιδιών, οι αισθήσεις ούτε αναπτύσσονται ούτε λειτουργούν αποτελεσματικά και κατά συνέπεια να επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις τους.
Τι είναι η δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης
Σύμφωνα με το Πανελλήνιο Σωματείο Ατόμων με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση είναι θεωρία και θεραπευτική παρέμβαση που αναπτύχθηκε αρχικά τη δεκαετία του 70.
Λέγοντας αισθητηριακά συστήματα πέρα από τα ευρέως γνωστά όπως: η όραση – οπτικό, η γεύση- γευστικό, η ακοή – ακουστικό, η αφή – απτικό υπάρχουν άλλα δύο λιγότερο γνωστά συστήματα, το αιθουσαίο και το ιδιοδεκτικό σύστημα.
Συμπτώματα
Η διαδικασία της επεξεργασίας των προσλαμβανομένων πληροφοριών από τα αισθητηριακά συστήματα διαταράσσεται και επομένως το παιδί ερμηνεύει λανθασμένα κάποιες πληροφορίες και υπερ-αντιδρά, υπο-αντιδρά ή και τα δύο. Το αποτέλεσμα αυτής της παρερμηνείας είναι να εμφανίζονται οι παρακάτω συμπεριφορές:
- Πέφτει και σκοντάφτει πολύ εύκολα
- Συνεχώς του πέφτουν τα πράγματα και τα χάνει εύκολα
- Είναι γενικά αποδιοργανωμένο και φαίνεται να επικρατεί μια χαοτική κατάσταση στην ζωή του
- Είναι αδέξιο και οι κινήσεις του είναι ασυντόνιστες και φαίνεται να κινείται με παράξενο τρόπο
- Διασπάται εύκολα η προσοχή του
- Έχει ελάχιστη διάρκεια προσοχής
- Δεν έχει αντοχή στο στρες
- Αναστατώνεται και συγχύζεται εύκολα και χωρίς προφανή για εμάς αιτία
- Δείχνει απέχθεια στο άγγιγμα ή αναζητά έντονα το άγγιγμα, το αγκάλιασμα και την σωματική επαφή με τους άλλους
- Είναι υπέρ- δραστήριο, υπέρ- κινητικό ή το ακριβώς αντίθετο φαίνεται σα “ληθαργικό”
- Σε παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη συνήθως συναντάμε Μαθησιακές Δυσκολίες (δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά)
- Παρουσιάζει δυσκολίες στον προφορικό λόγο.
- Παρουσιάζει ανεπαρκή συντονισμό λεπτής κινητικότητας.
Σε ποια παιδιά συναντάμε ΔΑΟ
Η δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης μπορεί να αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία ωστόσο συνήθως συνυπάρχει με άλλα διαγνωσμένα θέματα και η κλινική εμπειρία έχει δείξει πως συνήθως τα προβλήματα Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης εμφανίζονται σε παιδιά με:
- Μαθησιακές δυσκολίες.
- Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής.
- Αναπτυξιακές δυσλειτουργίες συντονισμού και Δυσπραξίας.
- Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές.
- Γενετικά σύνδρομα.
- Εγκεφαλική παράλυση κ.α. (DSM IV )
Τα αισθητηριακά συστήματα και οι τρόποι αντιμετώπισης
Αιθουσαίο συστήματα
Επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με την κίνηση, την βαρύτητα και την ισορροπία. Εντοπίζεται στο εσωτερικό αυτί. Βοηθά στην αντίληψη του σώματος μας μέσα στο χώρο κατά την κίνηση. Επηρεάζει πολύ τον αμφιτερόπλευρο συντονισμό, τον μυϊκό τόνο και το επίπεδο διέγερσης. Ο κατάλληλος ερεθισμός του αιθουσαίου προκαλεί ηρεμία και θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις ενώ ο λανθασμένος ερεθισμός μπορεί να προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις και άγχος.
Δραστηριότητες που βοηθούν
- Κούνιες
- Αιώρες
- Κουνιστές πολυθρόνες
- Γενικώς οποιαδήποτε κίνηση σε γραμμικό & κυκλικό επίπεδο
Ιδιοδεκτικό σύστημα
Σχετίζεται με τις πληροφορίες που δεχόμαστε από τους μύες και τις αρθρώσεις. Βοηθά στην αντίληψη του σώματος, στον κινητικό έλεγχο, στην διαβάθμιση της κίνησης, στη στασική σταθερότητα και την συναισθηματική ασφάλεια.
Δραστηριότητες που βοηθούν
- Κουβάλημα ή σούρσιμο βαριών αντικειμένων όπως : στοίβες από βιβλία, τσάντες με ψώνια, μπάλες και παιχνίδια γεμάτα με βάρη. Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να σας βοηθήσει στο κουβάλημα πραγμάτων (ψώνια, καλάθι με άπλυτα, ανάλογα με την ηλικία και την μυϊκή του δύναμη).
- Δυνατό σπρώξιμο ενάντια σε αντίσταση όπως είναι το σπρώξιμο του τοίχου ή του θρανίου, η μετακίνηση των επίπλων, κ.τ.λ.
- Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού που παρέχουν ιδιοδεκτικότητα όπως: καθάρισμα τραπεζίου με πετσέτα ή wettex, καθάρισμα κάθετων επιφανειών όπως τοίχων και τζαμιών αν δεν υπάρχει κίνδυνος. Δώστε την ευκαιρία να σας βοηθήσει στο πλύσιμο και το σκούπισμα του αμαξιού.
- Θεραπευτικό βούρτσισμα και πιέσεις στις αρθρώσεις
- Ασκήσεις με αντίσταση όπως σπρώχνω τον τοίχο, κουβαλώ ή σέρνω βαριά αντικείμενα
- Ισομετρικές ασκήσεις ενάντια στη βαρύτητα
- Οτιδήποτε προκαλεί πίεση στις αρθρώσεις
- Τραμπολίνο
- Πηδηματάκια
- Σχοινάκι
- Πους απ
- Ασκήσεις με ελαστικούς επιδέσμους και ελαστικούς σωλήνες
- Όλες οι βαριές δουλειές που κάνουν τους μύες και τις αρθρώσεις να δουλεύουν σκληρά προσφέρουν ιδιοδεκτικό ερεθισμό
- Παίζω πάλη κ.τ.λ.
Απτικό σύστημα
Επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με την αφή – άγγιγμα που λαμβάνονται μέσω του δέρματος. Το δέρμα εκτός από την αίσθηση της αφής είναι υπεύθυνο και για την αίσθηση της θερμοκρασίας, της πίεσης και του πόνου. Εκατομμύρια απτικοί υποδοχείς εντοπίζονται, επίσης, και στο εσωτερικό του στόματος το οποίο είναι πάρα πολύ ευαίσθητο σε υφές φαγητών και θερμοκρασίες.
Δραστηριότητες που βοηθούν
- Δακτυλομπογιές
- Πλαστελίνη – Ζύμη – Κόλλα
- Παράξενες υφές σε υφάσματα
- Παγωμένα φαγητά κυρίως το καλοκαίρι ( φτιάξτε υγιεινά παγωτά από χυμούς φρούτων τους οποίους παγώνετε στην κατάψυξη τοποθετώντας ένα ξυλάκι στην άκρη )
- Κηπουρική – Ασχολία με το κήπο και τα χώματα.
- Μαγειρική – Φτιάχνω ζύμες με διάφορα χρώματα με βαφές ζαχαροπλαστικής.
- Μπάνιο & απαλό μασάζ με διαφόρων υφών βούρτσες
Με πληροφορίες από το ΔΕΠΥ