Η γαστρεντερίτιδα στα παιδιά μπορεί να προκληθεί συνηθέστερα από ιό, αλλά και από μικρόβια όπως σαλμονέλλα, σιγκέλλα, καμπυλοβακτηρίδιο, κολοβακτηρίδιο και σπανιότερα από παράσιτα. Η πιο κοινή αιτία ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι από τον ιό Ρότα, εξαιτίας του οποίου σχεδόν όλα τα παιδιά εμφανίζουν διάρροια κάποια στιγμή μέχρι τα πέντε τους χρόνια. Μετά από ένα επεισόδιο, ο οργανισμός αποκτά αντισώματα και ανοσία, οπότε ο συγκεκριμένος ιός σπάνια προσβάλλει τους ενήλικες. Άλλοι ιοί που προκαλούν γαστρεντερίτιδα είναι οι αδενο-ιοί και οι έντερο-ιοί. Κάποιες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας οφείλονται σε τροφική δηλητηρίαση, λόγω κατανάλωσης χαλασμένου ή μολυσμένου τρόφιμου ή φαγητού που δεν έχει μαγειρευτεί καλά.
Πώς μεταδίδεται η γαστρεντερίτιδα;
Οι ιοί μεταδίδονται εύκολα από ένα μολυσμένο άτομο κατά την άμεση επαφή, καθώς διατηρεί τους ιούς στα χέρια του μετά τη χρήση τουαλέτας. Επίσης, οι ιοί της γαστρεντερίτιδας μπορούν να μεταδοθούν από μολυσμένες επιφάνειες και αντικείμενα, όπως παιχνίδια. Άλλος τρόπος μετάδοσης είναι από μολυσμένα τρόφιμα, χαλασμένα ή προετοιμασμένα από άτομο που φέρει τον μικροοργανισμό. Τέλος, ιδιαίτερα σε περιοχές με κακή υγιεινή του νερού, η μετάδοση των μικροοργανισμών μπορεί να συμβεί μέσω μολυσμένου νερού.
Γενικά, ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου είναι μεγαλύτερος όπου υπάρχει συγχρωτισμός μεγάλου αριθμού ατόμων και κακές συνθήκες υγιεινής κατά την προετοιμασία και κατανάλωση τροφίμων.
Κίνδυνος αφυδάτωσης και αντιμετώπιση
Ο πιο σημαντικός κίνδυνος στη γαστρεντερίτιδα είναι η αφυδάτωση του παιδιού. Τα βρέφη και τα νήπια κινδυνεύουν να αφυδατωθούν πιο εύκολα. Οι γονείς πρέπει να προσέχουν για έντονη δίψα (ξηρό στόμα), την ποσότητα και το χρώμα των ούρων (για τα βρέφη πόσο συχνά γίνεται η αλλαγή της πάνας και για τα μεγαλύτερα παιδιά αν το χρώμα τους είναι σκούρο κίτρινο), την αίσθηση ζάλης και κόπωσης.
Το παιδί πρέπει να πίνει υγρά, αφού κάθε ποσότητα υγρού που χάνεται σε έμετο ή διάρροια πρέπει να αναπληρώνεται. Εκτός από το νερό, συστήνονται τα ειδικά ηλεκτρολυτικά διαλύματα, που έχουν τη σωστή αναλογία σε ηλεκτρολύτες, σόδα, αλάτι και σάκχαρα. Πρέπει να αποφεύγονται τα ζαχαρούχα υγρά και οι χυμοί φρούτων. Τα υγρά χορηγούνται συχνά και σε μικρές ποσότητες. Μετά από έμετο, περιμένουμε περίπου μία ώρα για να ηρεμήσει το παιδί και του δίνουμε πάλι υγρά, αργά και συχνά.
Όταν πρόκειται για βρέφος που θηλάζει, ενθαρρύνεται να συνεχίσει το θηλασμό. Αν όχι, του δίνουμε αν θέλει γάλα, ειδικά όταν η διατροφή του εξαρτάται από αυτό.
Τροφές που μπορούν να δοθούν σε επίμονη διάρροια είναι σούπες, ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, κοτόπουλο, μπανάνα, γιαούρτι. Μόλις υπάρξει βελτίωση και το παιδί είναι ενυδατωμένο, μπορεί να επιστρέψει στη συνήθη διατροφή του.
Τα φάρμακα που σταματούν τη διάρροια απαγορεύονται στα παιδιά κάτω των 12 ετών. Για την αντιμετώπιση του πυρετού μπορείτε να δώσετε παρακεταμόλη.
Συνήθως στην ιογενή γαστρεντερίτιδα δεν χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος, παρά μόνο αν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα αφυδάτωσης. Στη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα θα χρειαστεί μικροσκοπική / μακροσκοπική εξέταση και καλλιέργεια κοπράνων.
Τα προβιοτικά βοηθούν στην επαναφορά της φυσιολογικής χλωρίδας (φυσιολογικών μικροβίων) του εντέρου. Ο γιατρός μπορεί να τα συστήσει σε σοβαρές, υποτροπιάζουσες ή επίμονες περιπτώσεις.
Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν το παιδί:
- Είναι μικρότερο των 6 μηνών
- Πάσχει από χρόνιο νόσημα (νεφρικό, καρδιολογικό, διαβήτη, προωρότητα)
- Αρνείται επίμονα να πιει υγρά και φαίνεται ότι αφυδατώνεται
- Έχει επίμονο υψηλό πυρετό
- Φαίνεται ζαλισμένο ή σε σύγχυση
- Κάνει επίμονα ή συχνούς εμετούς και δεν μπορεί να κρατήσει υγρά
- Εμφανίσει αίμα στα κόπρανα ή τον έμετο
- Πονάει πολύ στην κοιλιά
- Εμφανίζει προοδευτική επιδείνωση της γενικής του κατάστασης
- Αν οι έμετοι επιμένουν παραπάνω από ένα 24ωρο ή η διάρροια συνεχίζεται μετά από 3-4 μέρες
Πρόληψη μετάδοσης της γαστρεντερίτιδας
- Πλένουμε τα χέρια μας συχνά με σαπούνι και νερό πριν την κατανάλωση και την προετοιμασία φαγητού, μετά την χρήση τουαλέτας/αλλαγή πάνας, τον χειρισμό τροφίμων καθώς και μετά την επαφή μας με άτομα που έχουν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
- Καθαρίζουμε καλά την τουαλέτα με απολυμαντικό μετά τη χρήση της και των υπόλοιπων επιφανειών με τις οποίες ήρθε σε επαφή το παιδί, με ζεστό νερό. Τα παιδιά πρέπει να πλένουν καλά τα χέρια τους μετά την τουαλέτα.
- Καθαρίζουμε σχολαστικά τις επιφάνειες που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία των τροφίμων και τα οικιακά σκεύη.
- Αποφεύγουμε την κοινή χρήση σκευών με άλλα άτομα, π.χ. πιάτα, ποτήρια.
- Καταναλώνουμε όσο το δυνατόν ασφαλή τρόφιμα και νερό.
- Πλένουμε καλά τα τρόφιμα πριν την κατανάλωση τους.
- Αποφεύγουμε κοινή χρήση πετσετών.
- Τα παιδιά θα πρέπει να παραμείνουν εκτός σχολείου ή παιδικού σταθμού για τουλάχιστον 48 ώρες από το τελευταίο επεισόδιο έμετου ή διάρροιας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών θα πρέπει να αποφεύγουν όσο γίνεται επαφή με άλλα παιδιά.
- Εμβολιασμός έναντι του ροταϊού, ο οποίος πρέπει να ολοκληρώνεται ως την ηλικία των 6 μηνών. Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι των υπολοίπων ιών που προκαλούν γαστρεντερίτιδα.
Παρά το γεγονός ότι η γαστρεντερίτιδα είναι μια συχνή και τις περισσότερες φορές ήπια λοίμωξη, η μη ορθή και έγκαιρη αντιμετώπισή της, και κυρίως η μη τήρηση των κανόνων υγιεινής μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο το μικρό ασθενή και το περιβάλλον του.