Το στρες προκαλείται όταν το σώμα μας αντιληφθεί μία απειλή (πραγματική ή πλασματική). Μπορεί να προκαλείται από ένα σωματικό παράγοντα, πχ μία ασθένεια χρόνια ή οξεία, ή ουσίες τοξικές από την τροφή, τη μόλυνση, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά. Μπορεί να είναι ψυχολογικής προέλευσης, όπως για παράδειγμα η δυσκολία στη διαχείριση ενός γεγονότος (διαζύγιο, γάμος, απόλυση, πένθος). Μπορεί, όμως, να είναι και η απόκριση σε μία πραγματική απειλή (εγκληματική επίθεση, αυτοκινητιστικό ατύχημα κλπ). Ανάλογα με την περίσταση το στρες μπορεί να είναι οξύ και στιγμιαίο ή χρόνιο.
Πώς σχετίζεται το στρες με το μεταβολισμό μας
Μόλις ο εγκέφαλος αντιληφθεί μία στρεσογόνο κατάσταση, προκαλεί διέγερση στο νευρικό μας σύστημα (αυτόνομο νευρικό σύστημα) και αυξάνει την έκλυση των ορμονών του στρες. Αυτές οι ρυθμίσεις μας βοηθούν να είμαστε σε εγρήγορση και να αντιδράσουμε άμεσα στον επικείμενο κίνδυνο.
Όταν, όμως, το στρες γίνει χρόνιο και δεν μπορέσουμε να το διαχειριστούμε σωστά, οι αλλαγές που μπορεί να επιφέρει στο σώμα μας μπορούν να προκαλέσουν παθολογικές μεταβολές στη λειτουργία του.
Μερικές από τις οργανικές συνέπειες του στρες μπορεί να είναι οι εξής:
- Αύξηση στην έκκριση των γαστρικών οξέων και έλκος
- Αύξηση των κατεχολαμινών που μπορεί να προκαλέσει θρόμβους στο αίμα, παθήσεις στα νεφρά, αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού
- Πρόκληση εμφράγματος μέσω αύξησης της καρδιαγγειακής αντίδρασης
- Επιβράδυνση όλων των λειτουργιών του μεταβολισμού μας, αποθήκευση λίπους και αύξηση σακχάρου του αίματος
Τελικά, το παρατεταμένο στρες μπορεί να οδηγήσει σε υπολειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, αύξηση των ελευθέρων ριζών στο αίμα και φλεγμονές, απώλεια μυϊκής μάζας, αποθήκευση λίπους στην κοιλιά, ανοχή στην ινσουλίνη, αυξημένη πίεση, δυσλιπιδαιμία (αύξηση χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων), χρόνια κόπωση, υπολειτουργία του θυροειδή και μειωμένη λίμπιντο.
Πώς θα διαχειριστούμε το στρες καλύτερα;
Στη ζωή και ειδικότερα στη σύγχρονη πραγματικότητα είναι αδύνατο να μην αντιμετωπίσουμε καταστάσεις στρες. Πολλές φορές το στρες και η εγρήγορση που αυτό προκαλεί, μπορεί να είναι θετικά για την επίλυση των προβλημάτων μας και την εξέλιξή μας.
Όταν αυτό δε συμβαίνει, όταν, δηλαδή, δεν μπορέσουμε να διαχειριστούμε σωστά μία στρεσογόνο κατάσταση και αυτή κατακλύσει την ύπαρξή μας, τότε είναι σημαντικό να ζητήσουμε υποστήριξη. Την υποστήριξη αυτή μπορούμε να τη διεκδικήσουμε από το άμεσο περιβάλλον ή/και να απευθυνθούμε σε κάποιο ειδικό.
Πώς θα προετοιμάσουμε και θα θωρακίσουμε διατροφικά τον οργανισμό μας;
- Επιλέγουμε ποικιλία τροφίμων, ώστε να παίρνουμε επαρκή θρεπτικά συστατικά
- Προτιμούμε μία διατροφή πλούσια σε ποικιλία λαχανικών και φρούτων, και άρα πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά
- Εμπλουτίζουμε το διαιτολόγιό μας με λιπαρά ψάρια, όσπρια, σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπόρους, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης
- Αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα (άσπρα) δημητριακά και τη ζάχαρη
- Επιλέγουμε μόνο καλά λιπαρά (ελαιόλαδο, αβοκάντο, σησαμέλαιο) και ποτέ υδρογονωμένα (μαργαρίνες, τηγανητά)
- Κάνουμε το φαγητό φίλο μας και όχι εχθρό μας. Ενοχοποιώντας το φαγητό, προσθέτουμε απλά μία νέα στρεσογόνο κατάσταση!