Φίμωση στα αγόρια είναι η κατάσταση στην οποία η ακροποσθία (δέρμα) είναι κλειστή και δεν επιτρέπει την αποκάλυψη της βαλάνου (κεφάλι) του πέους.
Όπως εξηγεί ο παιδίατρος Κυριάκος Δουλγέρης, στη γέννηση, μόνο στο 5% των αγοριών η πόσθη (το δερματάκι) μπορεί να τραβηχτεί πλήρως προς τα πίσω και να αποκαλύψει όλη τη βάλανο. Στην ηλικία του 1 έτους το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 25%.
Δηλαδή 3 στα 4 αγόρια στην ηλικία των 12 μηνών έχουν φυσιολογική φίμωση. Μέχρι την ηλικία των 16 ετών, μέσα από μία φυσιολογική διαδικασία, υπό την επίδραση των ανδρικών ορμονών, η ακροποσθία ανοίγει πλήρως στο 99% των αγοριών. Τελικά, στα 16 χρόνια, μόνο 1% των αγοριών εξακολουθεί να έχει φίμωση.
Πάρα πολλά παιδιά έως την ηλικία των 5 ετών έχουν φίμωση, η οποία θεωρείται φυσιολογική και ΔΕΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΕΙ σε τοπικές λοιμώξεις (βαλανοποσθίτιδα) ή ουρολοιμώξεις, αλλά αντίθετα προστατεύει από αυτές.
Σήμερα ωστόσο, γίνονται πολλές επεμβάσεις για τη φίμωση, οι οποίες, στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι απαραίτητες. Επέμβαση θα χρειαστεί σίγουρα αυτό το 1% των παιδιών που προαναφέραμε.
Η φυσιολογική ακροποσθία [δερματάκι] δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, ούτε περαιτέρω καθαριότητα από άλλα σημεία του σώματος σε παιδιά μικρής ηλικίας, ούτε και είναι απαραίτητη η έλξη της. Η έλξη προς τα πίσω της ανώριμης ακροποσθίας θα πρέπει να αποφεύγεται για την αποφυγή ουλής, αιμορραγίας, στένωσης ή ψυχολογικού τραύματος.
Ένα συχνό εύρημα κάτω από το δερματάκι στα μικρά παιδιά είναι το σμήγμα. Η παραγωγή σμήγματος από την εσωτερική επιφάνεια της ακροποσθίας συμβάλλει στον διαχωρισμό της ακροποσθίας [δερματάκι] από τη βάλανο [κεφάλι]. Η άθροιση του σμήγματος είναι δυνατό να οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας κιτρινωπής διόγκωσης στο δέρμα, που εσφαλμένα μπορεί να εκληφθεί ως λοίμωξη, κύστη ή ακόμη και ως όγκος.
Μετά την εφηβεία, η ακροποσθία πρέπει να έλκεται και να καθαρίζεται, λόγω της ορμονικής δραστηριότητας στην περιοχή.
Βαλανοποσθίτιδα: είναι μία δερματική φλεγμονή στην άκρη της πόσθης, η οποία είναι συχνή και κατά κανόνα ήπια και αυτοπεριοριζόμενη. Η εικόνα ενίοτε μπορεί να είναι εντυπωσιακή με έντονο οίδημα και πόνο. Η αντιμετώπιση συνήθως γίνεται με πλύσιμο με ειδικό αφρόλουτρο και αντιβιοτική κρέμα.
Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη φίμωση απλά χρησιμοποιώντας κορτιζονούχα αλοιφή; Η απάντηση είναι ναι, με την καθημερινή χρήση κορτιζονούχας κρέμας (π.χ. φλουτικαζόνης) τοπικά στο δέρμα. Όμως, είναι πολύ πιθανό μετά το τέλος της θεραπείας το δέρμα να ξανακλείσει, διότι ο οργανισμός θεωρεί πως δεν έχει έρθει η ώρα για κάτι τέτοιο. Ειδικά αν το παιδί μας φοράει ακόμα πάνα, η επαφή με την αμμωνία των ούρων επιτείνει τις συμφύσεις και η φίμωση θα υποτροπιάσει.
Άρα, οι βίαιες παρεμβάσεις στις μικρές ηλικίες αντενδείκνυνται αυστηρά: 1ον διότι η φίμωση είναι φυσιολογική και 2ον διότι η βίαιη παρέμβαση (τράβηγμα) της «παλιάς σχολής» ενέχει το σημαντικό κίνδυνο ο οργανισμός του παιδιού να ξανακλείσει το δέρμα με ουλώδη ιστό.
ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΟΥΛΩΔΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΦΙΜΩΣΗ.
Δυστυχώς ακόμη και σήμερα ένα μεγάλο ποσοστό από τις εγχειρήσεις που γίνονται σε εφήβους για φίμωση, οφείλεται σε βίαιες παρεμβάσεις που έγιναν στην παιδική ηλικία.
Τα αγόρια τα οποία έχουν πραγματικό πρόβλημα φίμωσης στην ηλικία των 5 ετών (η παθολογική φίμωση είναι πολύ σπάνια πριν την ηλικία αυτή) θα πρέπει να εκτιμηθούν από παιδοχειρουργό για να αποφασιστεί η όποια θεραπεία ή παρέμβαση.
ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΠΕΡΙΤΟΜΗΣ
• Παθολογική φίμωση: Η μόνη απόλυτη ένδειξη για περιτομή θεωρείται η δημιουργία ουλώδους δακτυλίου στο άνοιγμα της ακροποσθίας, καθιστώντας τη μη κατασπώμενη. Δεν είναι συνηθισμένο αίτιο πριν από την ηλικία των 5 ετών.
• Υποτροπιάζουσα βαλανίτιδα/βαλανοποσθίτιδα.
ΣΥΜΜΥΣΗ (ΣΥΜΦΥΣΗ) ΜΙΚΡΩΝ ΧΕΙΛΕΩΝ ΑΙΔΟΙΟΥ
Η σύμμυση των μικρών χειλέων στα κορίτσια είναι σχετικά συχνή στις μικρές ηλικίες. Πρόκειται για συνένωση των μικρών χειλέων του αιδοίου με μία μεμβράνη η οποία προκαλεί μερικό κλείσιμο των έξω γεννητικών οργάνων.
Η σύμφυση πολύ σπάνια υπάρχει από τη γέννηση, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί σταδιακά και να εμφανιστεί συνήθως μετά την ηλικία των 6 μηνών. Η συχνότητα είναι περίπου στο 3% όλων των κοριτσιών με συχνότερη ηλικία εμφάνισης τα 2 έως 4 έτη.
Προκαλείται λόγω της φυσιολογικής για την ηλικία έλλειψης οιστρογόνων σε συνδυασμό με παράγοντες, όπως: 1) η ανατομία των γεννητικών οργάνων όπου τα χείλη είναι σε στενή επαφή, 2) ερεθισμός από ούρα ή κόπρανα εντός της πάνας, 3) ερεθισμός από μωρομάντηλα ή αφρόλουτρο, 4) τοπική φλεγμονή μετά από αιδοιοκολπίτιδα.
Στα μικρά κορίτσια τα μικρά χείλη του αιδοίου εφάπτονται, σχεδόν συνέχεια. Μετά την ηλικία των 9 ετών, μέσω της δράσης των οιστρογόνων, τα γεννητικά όργανα διαμορφώνονται και η στενή επαφή των χειλέων αναιρείται.
Έως τότε, λόγω της τριβής και του ερεθισμού από τα ούρα και τα κακά εντός της πάνας, οι άκρες των χειλέων μπορεί να συμφυθούν και να δημιουργηθεί μιας λεπτή διαφανής μεμβράνης. Η μεμβράνη αυτή μπορεί να καλύψει μέρος ή ακόμα και σχεδόν ολόκληρη την είσοδο του αιδοίου.
Η σύμμυση των μικρών χειλέων διορθώνεται μόνη της περίπου στην ηλικία πριν την πρώτη περίοδο. Μέχρι να έρθει η στιγμή της φυσιολογικής αποκατάστασης, η ασυμπτωματική σύμμυση δεν χρειάζεται καμία θεραπεία.
Η θεραπευτική παρέμβαση στην ασυμπτωματική σύμμυση πρέπει να αποφεύγεται διότι υπάρχουν υψηλά ποσοστά υποτροπής και επιπλέον προκαλείται αναίτιος πόνος και ψυχολογικό στρες στο κορίτσι.
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις η σύμμυση μπορεί να προκαλεί προβλήματα και να χρειάζεται θεραπεία:
- Όταν υπάρχουν συμπτώματα όπως κνησμός, ενόχληση κατά τις κινήσεις (βαθύ κάθισμα), πόνος.
- Όταν παρουσιάζονται επανειλημμένα επεισόδια αιδοιοκολπίτιδας.
- Όταν παρουσιάζονται συμπτώματα από το ουροποιητικό όπως ουρολοίμωξη η ασυμπτωματική βακτηριουρία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σε περίπτωση που η σύμμυση δημιουργεί συμπτώματα, (αιδοιοκολπίτιδα, ουρολοίμωξη) είναι απαραίτητη η θεραπευτική παρέμβαση.
Η συντηρητική αγωγή συνίσταται σε τοπική εφαρμογή κρέμας που περιέχει οιστρογόνο. Εάν παρουσιαστεί υποτροπή επαναλαμβάνουμε τη θεραπεία από την αρχή.
Εάν η τοπική θεραπεία φανεί αναποτελεσματική τότε, παραπέμπουμε το παιδί σε παιδοχειρουργό για επέμβαση.
Πρέπει να αποφεύγεται η βίαιη αποκόλληση με τα χέρια από τους γονείς ή το γιατρό, διότι, όπως και στην περίπτωση της φίμωσης, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες ουλώδεις συμφύσεις, οι οποίες πλέον δεν ανταποκρίνονται στην τοπική θεραπεία.