Υποψιάζεστε ότι το παιδί σας είναι αλλεργικό σε κάποιο τρόφιμο, αλλά δεν είστε απόλυτα σίγουροι; Πώς θα καταλάβετε πότε το παιδί σας υποφέρει από κάποια αλλεργία και πώς θα την διαχωρίσετε από την δυσανεξία; Τι πρέπει να κάνετε ως γονείς αν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας υπέστη αλλεργικό σοκ;

Σίγουρα, πρέπει να απευθυνθείτε  στον γιατρό σας, αλλά πώς θα βοηθήσετε το παιδί σας πριν αυτό; Διαβάστε όσα μας είπε ο Dr. Δημήτρης Μήτσιας MD, PhD Αλλεργιολόγος Παίδων και Ενηλίκων Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών για τις τροφικές αλλεργίες στα παιδιά ώστε να είστε πάντα προετοιμασμένοι…

Ποιες είναι οι βασικές διαφορές ανάμεσα στην αλλεργία και τη δυσανεξία;

Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση γιατί αποτελεί αντικείμενο μεγάλης σύγχυσης, όχι μόνο μεταξύ των ασθενών αλλά ακόμη και μεταξύ επαγγελματιών υγείας.

Η αλλεργία είναι αποτέλεσμα, κατά κάποιο τρόπο, δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού το οποίο αντιδρά υπερβολικά σε κάποιο τρόφιμο με αποτέλεσμα να έχουμε την «αλλεργική αντίδραση». Αυτή η αλλεργική αντίδραση ποικίλει: μπορεί να είναι ήπια (π.χ. δερματικό εξάνθημα με ερυθρότητα ή λίγους πομφούς), μπορεί όμως και να γίνει επικίνδυνη για τη ζωή, καθώς ενδέχεται να εμφανίζει συμπτώματα όπως δύσπνοια, έμετοι, ζάλη και πτώση πίεσης.

Η τροφική αλλεργία δε συγχωρεί λάθη: ακόμη και ελάχιστη ποσότητα αν καταναλωθεί από το υπεύθυνο τρόφιμο μπορεί να οδηγήσει σε αντίδραση, η οποία εμφανίζεται κατά κανόνα γρήγορα, συνήθως σε λιγότερο από 30-60 λεπτά, από την κατανάλωση του τροφίμου.

Τέλος, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι εκτός της αλλεργίας που χαρακτηρίζεται από τα παραπάνω, και η οποία είναι σχετικά εύκολο να γίνει αντιληπτή, υπάρχει και ένα εύρος άλλων αλλεργικών εκδηλώσεων που ονομάζονται καθυστερημένου τύπου αντιδράσεις: αυτές χαρακτηρίζονται κυρίως από εκδηλώσεις του γαστρεντερικού (έμετοι, διαταραχές στις κενώσεις κ.ά.), είναι πιο πολύπλοκες και δυσκολότερο να διαγνωσθούν.

Η ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ!

Καταρχάς, αφορά σε δύο τρόφιμα: το γάλα και, λιγότερο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα (δυσανεξία στη λακτόζη) και τα σιτηρά (δυσανεξία στη γλουτένη). Εδώ, δε συμμετέχει το ανοσοποιητικό και επομένως δεν έχουμε δυνητικά επικίνδυνες αντιδράσεις. Στη δυσανεξία, ουσιαστικά, λείπουν από τον οργανισμό κάποια ένζυμα που βοηθάνε στην πέψη των τροφών αυτών και γι’αυτό οι εκδηλώσεις είναι από το γαστρεντερικό με τη μορφή «δυσπεπτικών» ενοχλημάτων. Οι εκδηλώσεις εδώ είναι εξαρτώμενες από την ποσότητα (όσο περισσότερο, τόσο εντονότερες) και όχι άμεσα συνδεδεμένες χρονικά με την κατανάλωση του τροφίμου. Η δυσανεξία, λοιπόν, προσομοιάζει κάποιες καθυστερημένου τύπου αλλεργικές αντιδράσεις και από αυτές πρέπει ο αλλεργιολόγος να τις διαφοροποιήσει.

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου είναι αλλεργικό ή δυσανεκτικό σε κάποιο τρόφιμο;

Όπως προείπαμε, οι κύριες διαφορές είναι οι εκδηλώσεις και ο χρόνος. Αντιδράσεις που εκδηλώνονται από το δέρμα, το αναπνευστικό ή στις οποίες επηρεάζεται το παιδί συνολικά υποδηλώνουν αλλεργία. Η σχετικά γρήγορη εμφάνιση (κατά κανόνα σε λιγότερο από 30 λεπτά) μετά από την κατανάλωση κάποιου τροφίμου, επίσης υποδηλώνει αλλεργία.

Αντίθετα, συμπτώματα μετά από κατανάλωση γάλακτος ή σιτηρών, που προέρχονται μόνο από το γαστρεντερικό, που άλλοτε υπάρχουν και άλλοτε όχι ή που εξαρτώνται από την ποσότητα του τροφίμου που καταναλώθηκε, θα πρέπει να θέσουν εκτός της αλλεργίας και την υποψία δυσανεξίας.

Ποιες είναι οι πιο ύποπτες τροφές που προκαλούν αλλεργίες στα παιδιά;

Τροφική αλλεργία μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε τρόφιμο, τα συχνότερα ωστόσο στην παιδική ηλικία αλλεργιογονικά τρόφιμα είναι το γάλα, το αβγό, το ψάρι, τα σιτηρά και οι ξηροί καρποί. Συνήθως αργότερα στη ζωή εμφανίζεται αλλεργία σε τρόφιμα όπως τα καρκινοειδή (π.χ. γάριδες), τα όσπρια ή μια ειδική πρωτεΐνη των φρούτων που λέγεται LTP (συναντάται στα: ροδάκινο, μήλο, βερύκοκο, αχλάδι, κεράσι, αμύγδαλο).

Επίσης, η τροφική αλλεργία έχει ποικίλη πορεία. Για κάποια τρόφιμα, όπως το γάλα και το αβγό, είναι σχετικά «καλοήθης» δηλαδή στα περισσότερα παιδιά μέχρι κάποια ηλικία υποχωρεί. Αντίθετα, για κάποια άλλα τρόφιμα, όπως οι ξηροί καρποί, φαίνεται ότι είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, χρόνια.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς από τη στιγμή που θα αντιληφθούν, ότι το παιδί τους είναι αλλεργικό σε κάποιο τρόφιμο;

Καταρχάς, θα πρέπει να ενημερώσουν τον παιδίατρο ή αλλεργιολόγο τους για την εμφάνιση της αντίδρασης και την ενδεχόμενη ανάγκη χορήγησης πρώτων βοηθειών. Έπειτα, και μέχρι να γίνει ο σχετικός έλεγχος, για καλό και για κακό, προτείνεται η αποφυγή του τροφίμου που υποψιάζεται ο γονιός ότι προκάλεσε την αντίδραση.

Στη συνέχεια, πρέπει οπωσδήποτε να επιβεβαιωθεί, ότι πράγματι η αντίδραση που εμφάνισε το παιδί ήταν αλλεργικής φύσης. Αυτό γίνεται στον αλλεργιολόγο ο οποίος με το αναλυτικό ιστορικό και τον ειδικό αλλεργιολογικό έλεγχο επιβεβαιώνει, ή απορρίπτει, την αλλεργία. Βρίσκει ποιο τρόφιμο την προκάλεσε, κάτι αρκετά πολύπλοκο δεδομένου, ότι συνήθως το παιδί εκτίθεται ταυτόχρονα σε πολλά δυνητικά αλλεργιογόνα τρόφιμα. Ενημερώνει τους γονείς για το πού μπορεί να είναι κρυμμένα αυτά τα αλλεργιογόνα και χορηγεί φαρμακευτική αγωγή για την περίπτωση τυχαίας έκθεσης. Κυρίως, αναλόγως του τροφίμου που προκάλεσε την αντίδραση, καταστρώνει πλάνο σταδιακής επανέκθεσης του παιδιού ώστε αφ’ενός να μην αποφεύγονται τρόφιμα στα οποία δεν είναι αλλεργικό, αφ’ετέρου να εξασφαλιστεί κατά το δυνατόν η επιτυχής χορήγηση στο μέλλον. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται με μεγάλη επιτυχία πρωτόκολα απευαισθητοποίησης τα οποία μπορούν να δώσουν σημαντικές λύσεις σε αλλεργίες που μοιάζουν παγιωμένες.

Ποια είναι η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνει ένας γονιός αν αντιληφθεί, ότι το παιδί του κατανάλωσε μια τροφή στην οποία έχει αλλεργία;

Το σημαντικότερο στοιχείο στην τροφική αλλεργία είναι η γνώση: αν ένα παιδί είναι αλλεργικό, τόσο ο γονιός όσο και το ίδιο θα πρέπει να γνωρίζουν και να αποφεύγουν τα αλλεργιογονικά τρόφιμα. Δυστυχώς όμως, σε πολλές περιπτώσεις και για πολλούς λόγους, αυτό δεν γίνεται. Εξ’άλλου, οι αλλεργίες δυστυχώς είναι απρόβλεπτες! Το ότι ένα παιδί, ή ενήλικας, καταναλώνει χωρίς πρόβλημα μέχρι κάποια ηλικία μια τροφή δεν εξασφαλίζει κατ’ανάγκη, ότι αυτό θα γίνεται για πάντα… Επομένως, όσο προσεκτικοί και να είμαστε, πάντα θα υπάρχουν αλλεργικές εκδηλώσεις σε τρόφιμα.

Συνήθως, η εκδήλωση της αλλεργίας γίνεται αμέσως μετά την κατανάλωση τροφίμου με εξάνθημα στο πρόσωπο ή το σώμα και, στις περισσότερες περιπτώσεις, η αντίδραση περιορίζεται εκεί. Μόλις ενημερωθεί ο ιατρός, πιθανότατα θα χορηγήσει αντιισταμινική αγωγή ή και κορτιζόνη. Αν όμως η αντίδραση περιλαμβάνει και συμπτώματα από το αναπνευστικό (όπως βήχα, βράγχνιασμα, συριγμό ή δύσπνοια), το γαστρεντερικό (έμετους ή διάρροιες) ή το κυκλοφορικό (πτώση πίεσης και ζάλη) θα πρέπει άμεσα να γίνει ένεση αδρεναλίνης την οποία οι αλλεργικοί πρέπει να φέρουν μαζί τους! Τα παραπάνω συνιστούν αυτό που λέγεται αναφυλακτική αντίδραση η αντιμετώπιση της οποίας γίνεται με αδρεναλίνη, όχι κορτιζόνη! Αν δεν υπάρχει στο περιβάλλον αδρεναλίνη τότε το παιδί θα πρέπει να μεταφερθεί γρήγορα σε νοσοκομείο, κέντρο υγείας ή ιατρείο ή όπουδήποτε θα μπορούσε να έχει τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση.

Τι πρέπει να υπάρχει στο σπίτι όταν ένα παιδί είναι αλλεργικό;

Όπως προαναφέρθηκε, οι ήπιες αλλεργικές αντιδράσεις αντιμετωπίζονται με αντιισταμινικά και, ενδεχομένως, κορτιζονούχα σκευάσματα. Επομένως, ένα αντιισταμινικό σιρόπι (ή χάπι) και κορτιζόνη (είτε σε σταγόνες, είτε σε χάπια) πρέπει να υπάρχουν στο φαρμακείο του σπιτιού.

Επιπλέον, αν ο αλλεργιολόγος κρίνει, ότι το παιδί κινδυνεύει από αναφυλακτική αντίδραση σε ενδεχόμενη επόμενη, τυχαία έκθεση οφείλει να χορηγήσει αυτοενιέμενη αδρεναλίνη. Από εκεί και πέρα, είναι υποχρέωση του γονέα/κηδεμόνα όπου υπάρχει το παιδί να υπάρχει και η αδρεναλίνη. Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, αυτό δεν γίνεται με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να κάνουν αναφυλακτική αντίδραση που θα μπορούσε πολύ εύκολα να αντιμετωπισθεί επί τόπου και άμεσα, χωρίς συνέπειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σχολικό περιβάλλον όπου τα παιδιά αφ’ενός περνούν αρκετές ώρες, αφ’ετέρου κινδυνεύουν να εκτεθούν σε αλλεργιογονικά για αυτά τρόφιμα χωρίς να το ξέρουν. Εφ’ όσον δεν υπάρχει στο σχολείο νοσηλευτής, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει, βεβαίως έπειτα από εκπαίδευση, να γνωρίζουν και να δώσουν τις πολύ απλές αυτές πρώτες βοήθειες.

Μπορεί μια τροφική αλλεργία να επηρεάσει τη συμπεριφορά του παιδιού;

Βεβαίως και μπορεί. Όπως έγινε σαφές, η τροφική αλλεργία συνεπάγεται αλλαγή συμπεριφορών στο σπίτι, στο σχολείο, στις κοινωνικές συναναστροφές.

Πολλές φορές τα παιδιά αισθάνονται μειονεκτικά, διότι δεν συμμετέχουν στις εκδηλώσεις ελεύθερα με τα άλλα παιδιά. Απομακρύνονται, κλείνονται στον εαυτό τους, φοβούνται. Είναι υποχρέωση των γονιών/κηδεμόνων να δουλέψουν μαζί τους, να βάλουν στη σωστή κλίμακα το όλο πρόβλημα και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να καταλάβουν ότι ο διατροφικός περιορισμός δε συνεπάγεται και περιθωριοποίηση. Τέλος, ένα φαινόμενο που δυστυχώς παρατηρείται συχνά τελευταία είναι και ο εκφοβισμός (bullying) που δέχονται τα αλλεργικά σε τρόφιμα παιδιά από συμμαθητές τους, γεγονός που επιτείνει το πρόβλημα για αυτά. Εδώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού γίνεται ακόμη πιο σημαντικός στην έγκαιρη αναγνώριση του προβλήματος, ώστε να υπάρξει και ταχεία αντιμετώπισή του.

ΠΗΓΗ:infokids.gr