Το ροχαλητό είναι αρκετά ενοχλητικό για αυτούς που το υφίστανται, αλλά μπορεί να αποδειχτεί ανησυχητικό για αυτόν που ροχαλίζει, καθώς είναι ένδειξη προβληματικού αναπνευστικού συστήματος.
Ως ροχαλητό χαρακτηρίζεται ο ήχος που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου από τη δόνηση μαλακών μορίων, όταν υπάρχει απόφραξη της άνω αναπνευστικής οδού. Αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα και όχι νόσημα, αλλά με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των “ασθενών” και των οικείων τους, όπως διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα, απώλεια συγκέντρωσης και ελαττωμένη σεξουαλική διάθεση.
Η συχνότητά του αυξάνεται με την ηλικία, σε άτομα με υπερβολικό βάρος και λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Στην Ελλάδα το 48% των ενηλίκων ροχαλίζει και το 20% παρουσιάζει αποφρακτική άπνοια. Είναι γνωστό ότι οι άνδρες ροχαλίζουν συχνότερα από τις γυναίκες, διότι λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους, αυτό συσσωρεύεται κυρίως στην περιοχή του τραχήλου, προκαλώντας έτσι στένωση του αεραγωγού. Επίσης, οι ηλικιωμένοι ροχαλίζουν συχνότερα, διότι ο μυϊκός τόνος των μυών του φάρυγγα, της σταφυλής και της υπερώας μειώνεται με την ηλικία, με αποτέλεσμα τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της αναπνευστικής οδού.
Το ροχαλητό μπορεί να είναι αθώο και ευκαιριακό, να αποτελεί δηλαδή συνέπεια μίας αναστρέψιμης αιτίας (ρινική συμφόρηση, υπερβολική κούραση, ύπτια θέση ύπνου). Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι ανησυχητικό. Όταν, όμως, επαναλαμβάνεται περισσότερο από τρία-τέσσερα βράδια την εβδομάδα, το σύμπτωμα είναι παθολογικό και πρέπει να αντιμετωπίζεται, καθώς πιθανότατα αποτελεί ένδειξη πιο σοβαρής κλινικής κατάστασης, όπως η υπνική άπνοια. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν διαταραχές στην ποιότητα του ύπνου με αρκετές αφυπνίσεις, πρωινοί πονοκέφαλοι, κόπωση και υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας.
Πώς αντιμετωπίζεται το ροχαλητό
Για να μειώσει κανείς το ροχαλητό συντηρητικά, υπάρχουν τρεις βασικές οδηγίες: η απώλεια βάρους, η μείωση κατανάλωσης αλκοόλ τις βραδινές ώρες και η αποφυγή ύπτιας κατάκλισης (ανάσκελα). Άλλοι κανόνες, στο πλαίσιο ενός υγιεινού τρόπου ζωής, είναι η αποφυγή μεγάλων και λιπαρών γευμάτων προ του ύπνου και ένα διάστημα τριών-τεσσάρων ωρών μεταξύ δείπνου και ύπνου.
Στο πλαίσιο μίας συντηρητικής αγωγής για την αντιμετώπιση του ροχαλητού, χρειάζεται η αντιμετώπιση άλλων παθήσεων αν υπάρχουν, όπως της αλλεργικής ρινίτιδας, του άσθματος και της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης. Επιπλέον, προτείνεται η εφαρμογή ρινικών διαστολέων (μικρά εύκαμπτα πλαστικά ελάσματα, που τοποθετούνται στα ρουθούνια πριν τον ύπνο για να τα κρατούν ανοιχτά), εφαρμογή στοματογναθικών προθέσεων όταν το ροχαλητό οφείλεται σε πτώση της γλώσσας προς τα πίσω (νάρθηκες που σπρώχνουν την κάτω γνάθο μπροστά, έλκοντας και τη γλώσσα) ή συσκευής συνεχούς χορήγησης αέρα θετικής πίεσης C-PAP σε περιπτώσεις υπνικής άπνοιας (ρινική μάσκα συνδεδεμένη με αντλία, που χορηγεί αέρα με θετική πίεση, εμποδίζοντας τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της άνω αναπνευστικής οδού).
Ωστόσο, υπάρχουν και επεμβάσεις που εφαρμόζονται με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα:
Εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων στην υπερώα: η θεραπεία μπορεί να γίνει στο ιατρείο με τοπική αναισθησία, μειώνοντας την καταπόνηση του ασθενούς κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, αλλά και στη συνέχεια. Μπορεί να χρειαστούν πολλαπλές θεραπείες προκειμένου να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Εμφυτεύματα υπερώας: η εισαγωγή μικροσκοπικών πλαστικών ραβδιών στη μαλακή υπερώα συμβάλει στη σκλήρυνσή της και στη μείωση του ροχαλητού. Ενδείκνυται για ορισμένες περιπτώσεις ασθενών.
Ρινικές επεμβάσεις: ο ευθειασμός του ρινικού διαφράγματος, η λειτουργική ρινοπλαστική και η αμφοτερόπλευρη κογχοτομή, ενδείκνυνται σε ασθενείς με ανατομία που προδιαθέτει σε απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών στην περιοχή της μύτης.
Αδενοτομή (κρεατάκια) και αμυγδαλεκτομή: διεξάγονται συχνά σε παιδιά προκειμένου να διορθωθεί ο ανήσυχος ύπνος σε σχέση.
Υπερώιο – φαρυγγοπλαστική: πρόκειται για την αφαίρεση πλεονάζοντος ιστού από τη μαλακή υπερώα ή/και τη σταφυλή και συνδυάζεται με αμυγδαλεκτομή, για ακόμα μεγαλύτερη διάνοιξη του αεραγωγού σε αυτό το επίπεδο.
Tip
Η αποφυγή κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και υπνοηρεμιστικών ουσιών, ο περιορισμός του καπνίσματος, η συχνή σωματική άσκηση, η σωστή στάση και η χρήση κατάλληλου στρώματος και μαξιλαριού στη διάρκεια του ύπνου, μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του ροχαλητού.