Οι γονείς είναι -χωρίς αμφιβολία- εκείνοι που παρέχουν στα παιδιά τα πρώτα τους ερεθίσματα και μέσω αυτών τα βοηθούν να μάθουνε τον κόσμο. Είναι εκείνοι που διαμορφώνουν το διατροφικό περιβάλλον, αλλά και το πώς το παιδί σκέφτεται σε σχέση με το φαγητό και ως απόρροια δομεί τις διατροφικές του προτιμήσεις και τις διαιτητικές του συνήθειες.
Ένα γεύμα στο οποίο παρίστανται όλα τα μέλη της οικογένειας είναι η βασική κοινωνική στιγμή στην οποία τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να τραφούν μαζί με τους γονείς τους οι οποίοι αποτελούν τα μέλη εκείνα που έχουν την βασική κυριαρχία, με την έννοια ότι διευθύνουν την διαδικασία.
Το γεύμα μαζί με τα παιδιά, η προώθηση των υγιεινών σνακ με απαγορεύσεις οι οποίες δεν έχουν αποκλειστικά δογματικό χαρακτήρα αλλά εστιάζουν στο «μέτρο» και την «ισορροπία», και η ανάλογη ενθάρρυνση μετά την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών.
Οι παραπάνω πρακτικές φαίνεται ότι προωθούν την κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων αλλά και πιο υγιεινών επιλογών πρωινού.
Αυτό που φαίνεται να αποτελεί μια πιο ολιστική προσέγγιση του θέματος είναι ο συνδυασμός δύο διαφορετικών τεχνικών. Δηλαδή και της τεχνικής της ενθάρρυνσης των παιδιών έτσι ώστε να κάνουν τις δικές του επιλογές, διότι με αυτό τον τρόπο διαμορφώνουν και την προσωπική τους ταυτότητα στο κομμάτι της διατροφής, αλλά και της τεχνικής των περιορισμών αλλά με μέτρο που βοηθάει τους γονείς στην εφαρμογή διατροφικών οδηγιών.
Σε αυτό το σημείο θα γνωρίσουμε δύο διαφορετικές έννοιες, αυτή της διατροφικής συνήθειας και αυτή της διατροφική συμπεριφοράς. Η «διατροφική συνήθεια» είναι ο επαναλαμβανόμενος και συνειδητός τρόπος που ένα άτομο τρώει, ποια είδη τροφίμων καταναλώνει, την ποσότητα αυτών σε απάντηση των πολιτιστικών και κοινωνικών επιρροών. Από την άλλη όταν μιλάμε για «διατροφική συμπεριφορά» παιδιού εννοούμε ένα σύνολο δραστηριοτήτων που ξεκινούν από μια απλή μάσηση φαγητού μέχρι την αγορά τροφίμων, την προετοιμασία του φαγητού και την λήψη αποφάσεων για την πολιτική τροφίμων.
Διατροφικές Συνήθειες των Παιδιών
Καταλαβαίνοντας τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών βάζουμε σταθερά θεμέλια στην υγεία τους. Η διατροφή είναι ο κύριος δεσμός παιδιού και γονέων ειδικά για τον πρώτο χρόνο από την στιγμή γέννησης του βρέφους όπου ξεκινάει ο θηλασμός. Μετά το πρώτο έτος ζωής το βρέφος ξεκινάει σιγά-σιγά να σιτίζεται με κανονική τροφή και να ακολουθεί τις διαιτητικές επιλογές των παιδιών.
Ποικιλία υγιεινών τροφίμων, μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της ποιότητας της δίαιτας και της αποδοχής διαφορετικών ειδών τροφίμων. Επιπροσθέτως έκθεση σε φρούτα και λαχανικά στην προσχολική ηλικία αυξάνει την αποδοχή αυτών στην ενήλικη ζωή.
Υπάρχουν κατηγορίες παιδιών ανάλογα με το τι διατροφικές επιλογές κάνουν όπως η κατηγορία picky eater (επιλεκτικό, γκρινιάρικο) αλλά και η περίπτωση της νεοφοβίας που είναι καταστάσεις που αντιμετωπίζονται με επαναλαμβανόμενη έκθεση των παιδιών στα τρόφιμα ή τις ομάδες τροφίμων που δεν είναι αποδεκτές. Αυτή η επαναλαμβανόμενη έκθεση καθορίζεται από τους γονείς οι οποίοι δεν πρέπει να τα παρατούν ότι εκδηλώνεται μη αποδοχή.
Περιβάλλον και Ποιότητα διατροφής
Το περιβάλλον του φαγητού περιλαμβάνει την διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα αλλά επίσης και την συχνότητα κατά την οποία τρώει η οικογένεια εκτός φαγητό εκτός σπιτιού και την αντίληψη των γονέων για το κόστος των τροφίμων. Σε μία μελέτη φάνηκε ότι παιδιά που ανήκουν σε ένα όμορφο οικογενειακό περιβάλλον που δεν υπάρχει πίεση για κατανάλωση φαγητού τείνουν να καταναλώνουν λιγότερα αναψυκτικά και να είναι πιο ενεργητικά στην καθημερινότητα τους.
Όσον αφορά την διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα σε φρούτα και λαχανικά βρήκε ότι τόσο η διαθεσιμότητα τους όσο και η ευκολία πρόσβασης σε αυτά σχετίζεται θετικά με την κατανάλωση τους, με την έννοια ότι εκείνο που είναι διαθέσιμο θα φαγωθεί. Στον αντίποδα η κατανάλωση ενεργειακά πυκνών τροφίμων με χαμηλή θρεπτική αξία όπως μπισκότα, αναψυκτικά τρόφιμα πλούσια σε απλά σάκχαρα, κορεσμένα και trans κορεσμένα λιπαρά οξέα και αυξημένης αλατοπεριεκτικότητας είναι χαμηλή όταν αυτά τα τρόφιμα απουσιάζουν από το σπίτι.
Πηγή: Kimball, K. (2024) Resiliency in action: 7 non-negotiable family dinner rituals for mental & physical health, Kids Cook Real Food. Available at: https://kidscookrealfood.com/family-dinner-rituals-mental-physical-health/ (Accessed: 21 September 2024).
Η συχνότητα κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού επηρεάζεται επίσης από το οικογενειακό περιβάλλον. Στις μέρες μας οι οικογένειες τείνουν να μειώνουν την κατανάλωση σπιτικού φαγητού. Το φαγητό εκτός σπιτιού που περιλαμβάνει: φαγητό σε εστιατόρια, καφέ, σούπερ μάρκετ, αυτόματους πωλητές κ.λ.π. Το φαγητό από έξω είναι ενεργειακά πιο πυκνό κυρίως λόγω της μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε ζάχαρη και λιπαρά. Δεδομένα δείχνουν ότι πολλοί γονείς πιστεύουν ότι το φαγητό που καταναλώνεται εκτός σπιτιού είναι πιο φτηνό και ταυτόχρονα πιο γευστικό ενώ πολλοί είναι και εκείνοι λύσεις εύκολες, γρήγορες, γευστικές, οικονομικές και αποδεκτές από άποψη κουλτούρας. Αυτές οι πεποιθήσεις είναι που γεννούν και την ανάγκη για να καταναλωθεί φαγητό έξω από το σπίτι. Το φαγητό απ’έξω έχει ως απόρροια τα παιδιά να έχουν μικρότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μαγειρικές ικανότητες, να συμμετέχουν ενεργά στην προετοιμασία του φαγητού και να υιοθετήσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι βάση μια συστηματικής μελέτης το φαγητό εκτός σπιτιού συνδέεται με διατροφή χαμηλής ποιότητας, χωρίς τις απαραίτητες ποσότητες ιχνοστοιχείων και βιταμινών όπως βιταμίνη C, σίδηρο και ασβέστιο.
Βιβλιογραφία – Πηγές:
